Beestenboel: waarom landbouwers en tuinliefhebbers een hekel hebben aan langpootmuggen

© Getty Images
Dirk Draulans
Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Grote dieren met lange poten schrikken mensen af. Maar het ongemak veroorzaakt door de langpootmug heeft zijn oorsprong onder de grond, bij haar larve.

Zelden zul je een dier zo onbeholpen door je huis zien fladderen als een langpootmug. Het beest lijkt amper van de grond te raken, dreigt elk moment te vallen en etaleert een energetisch ogenschijnlijk weinig rendabele zigzagvlucht. Het lijkt wel gemaakt om opgegeten te worden door de vele langpootmuggeneters in zijn leefomgeving. Geen wonder dat het vooral in de schemer actief is.

Beestenboel: waarom landbouwers en tuinliefhebbers een hekel hebben aan langpootmuggen
© Getty Images/iStockphoto

Zoals typisch is voor muggen en vliegen hebben langpootmuggen twee vleugels. Een tweede paar is gereduceerd tot kleine evenwichtsorgaantjes, maar als je de onbeholpenheid ziet waarmee een langpootmug zich in het luchtruim gedraagt, kun je je afvragen of die überhaupt functioneren.

Langpootmuggen worden dikwijls binnenshuis gezien. Misschien proberen ze te ontsnappen aan de boze buitenwereld, waarin ze constant geviseerd worden. Ze worden aangetrokken door licht, hoewel er geen enkele reden lijkt om erheen te vliegen – tenzij ze denken dat ze er gemakkelijker een partner zullen vinden.

Ze zijn familie van de steekmuggen waar velen van ons zo’n hekel aan hebben, maar steken kunnen ze niet. Hun lange snuit loopt uit op een zuigmondje waarmee ze in het beste geval wat nectar of uit een plant druipende vloeistof kunnen opnemen. Volwassen langpootmuggen eten bijna niet.

De vrouwtjes lijken een angel te hebben, maar dat is gezichtsbedrog: het gaat om een lang lichaamsaanhangsel waarmee ze eitjes afzetten op geschikte plekken, vooral in de grond. Vrouwtjes kruipen in de lente of zomer uit de poppenhuid waarin ze van larve omgetoverd zijn tot mug, met honderden eitjes die zo goed als rijp zijn. Ze hebben dan dringend een mannetje nodig voor de bevruchting. Over seksuele selectiemechanismen van de langpootmug is niets bekend. Maar dat wetenschappers er nog niet achter gekomen zijn, sluit niet uit dat er een actieve partnerkeuze in het spel is.

Honderd 'Beestenboeltjes' van de voorbije jaren zijn nu gebundeld in het boek Beestenboel van Dirk Draulans, Uitgeverij Polis, 264 blz., 22,5 euro.
Honderd ‘Beestenboeltjes’ van de voorbije jaren zijn nu gebundeld in het boek Beestenboel van Dirk Draulans, Uitgeverij Polis, 264 blz., 22,5 euro.

Uit de eitjes die een vrouwtje heeft afgezet, kruipen na enkele weken langpootmuggenlarven of emelten: vormeloze maden die in holletjes in de grond leven. Van daaruit viseren ze vooral de groene delen van planten in hun kleine leefgebied. Ze knagen aan bladeren en bijten stengels door, waardoor planten het kunnen begeven. Op hun beurt zijn de emelten het favoriete voedsel van veel insecteneters.

Zoals veel insecten brengt de langpootmug het grootste deel van haar leven als vretende larve door. Ze overwintert als larve, waarbij ze profiteert van een stof met antivrieswerking in haar lichaam. Emelten kunnen minstens een half jaar in leven blijven. In gunstige omstandigheden kunnen ze in grote aantallen voorkomen: soms zijn er meer dan vijfhonderd per vierkante meter. Geen wonder dat landbouwers en ook tuinliefhebbers met een ongezonde fixatie op een grasgroen gazon emelten als een pest beschouwen. Ook dat heeft gevolgen voor hun welzijn.

Er zijn bij ons verschillende soorten langpootmuggen. Om ze uit elkaar te kunnen houden, moet je wel een expert zijn.

Partner Content