Beestenboel: uit gevangenschap ontsnapte muntjakken zijn uitgegroeid tot een pest

© iStock

De muntjak is een blaffend hertje. Hij dreigt Vlaanderen te veroveren, en dat is geen goed nieuws.

De muntjak is een schattig hertje met de afmetingen van een middelgrote hond of een uit de kluiten gewassen vos. Hij is bruin tot roodbruin gekleurd. Op zijn kop heeft hij enkele kenmerken die hem niet tot een uitgesproken beauty maken. Zijn muil is licht vervormd, mogelijk omdat de hoektanden bij de mannetjes uitgroeien tot kleine slagtanden die altijd zichtbaar zijn – daarom wordt hij soms vampierhert genoemd. De dieren gebruiken die tanden vooral in rituele gevechten om hun onderlinge hiërarchie te bepalen. Ze beschikken daarvoor ook over kleine hoorns.

Voorts hebben muntjakken lelijke wratten in hun ooghoeken. Die produceren, samen met gleufvormige klieren op hun voorhoofd, stoffen die essentieel zijn voor hun chemische communicatie. Muntjakken leven grotendeels alleen in een territorium van maximaal 100 hectare dat deels overlapt met dat van de buren. Ze zien elkaar zelden, maar ze houden elkaar op de hoogte van hun doen en laten door stammen en takken te markeren met geursporen.

Beestenboel: uit gevangenschap ontsnapte muntjakken zijn uitgegroeid tot een pest
© © Credit: FLPA/Mike Lane

Ze likken geregeld met hun tong over de wratten in hun ooghoeken, mogelijk om zichzelf blijvend vertrouwd te maken met hun eigen geur. Als ze die niet kunnen onderscheiden van die van de buren, heeft de communicatie weinig zin.

De hertjes blaffen als een hond of vos. Vooral vrouwtjes zouden dat doen als ze een mannetje nodig hebben. Een vrouwtje wil bijna meteen na de geboorte van een jong weer paren. Dan lokt het mannetjes die onderling moeten uitmaken wie de sterkste is. Er is geen vast paarseizoen: de dieren kunnen zich eender wanneer voortplanten. Een gevolg van die strategie is dat muntjakvrouwtjes bijna altijd zwanger zijn. Hun voortplantingscapaciteit is dus groot.

Het is een van de redenen waarom de Europese Commissie de muntjak in 2016 op haar lijst van ‘zorgwekkende invasieve soorten’ gezet heeft. Dat betekent dat de dieren zelfs niet in gevangenschap mogen worden gehouden. Het belette niet dat twee Vlaamse ambtenaren, onder wie een inspecteur van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), eind vorig jaar betrapt werden op niet alleen het kweken, maar ook het uitzetten van muntjakken voor illegale jachtpartijen. Beide heerschappen waren blijkbaar lid van de jagersvereniging.

Muntjakken zijn van oorsprong Aziatische hertjes. Ze zijn verdeeld over twaalf soorten. De Chinese muntjak is in onze contreien een probleem aan het worden. In het Verenigd Koninkrijk zijn uit gevangenschap ontsnapte exemplaren uitgegroeid tot een pest. Door hun eetgedrag veroorzaken ze veel schade aan de struik- en bloemenlagen van bossen. Zo zijn ze een bedreiging voor zeldzame voorjaarsplanten als de sleutelbloem en de boshyacint.

Daarom proberen de Vlaamse autoriteiten de vestiging van de muntjak te voorkomen, of op zijn minst zo lang mogelijk uit te stellen, door de dieren te liquideren. Gemakkelijk is dat niet, want de hertjes zijn schuw. In 2009 werd de eerste muntjak in Vlaanderen geregistreerd. Sindsdien neemt het aantal waarnemingen gestaag toe.

Binnenkort dreigen er veel meer te zijn: het gerechtelijk onderzoek naar het uitzetten van muntjakken heeft veel mensen zozeer verontrust dat ze de dieren waarmee ze kweekten onmiddellijk hebben losgelaten, uit angst om vervolgd te worden. De problemen voor onze natuur zijn hun zorg niet.

Partner Content