De zwaarste beenvis ter wereld duikt steeds frequenter op in onze contreien.
Als je op een warm deel van de oceaan vaart, kun je soms een gigantische pizza met één zwarte olijf zien voorbijdrijven. Dat is dan een maanvis, met één zwart oog aan elke kant van zijn afgeplatte lijf. Het is de zwaarste beenvis ter wereld, hoewel ‘been’ in dit geval een relatief begrip is: door relatief veel van zijn been te vervangen door lichter kraakbeen, is de maanvis de weg terug ingeslagen in de vissenevolutie – anders was hij nóg zwaarder geweest.
De vis ligt soms op een zij te zonnen op het wateroppervlak, hij heeft daar zijn Engelse naam aan te danken: sunfish. Dat zonnen zou een noodzaak kunnen zijn, om op te warmen nadat het dier op grote dieptes is gaan jagen. Een maanvis kan meer dan een halve kilometer diep gaan.
Een maanvisvrouwtje kan 300 miljoen eitjes per keer leggen. Dat is een record.
De Nederlandse naamgeving dankt hij aan zijn ronde vollemaanvorm: meestal is hij ongeveer even lang als hoog. Hij heeft ook vlekken die van ver voor reusachtige maankraters kunnen doorgaan. In het Latijn heet de soort Mola mola: ‘molensteen molensteen’. Ook daar is iets voor te zeggen: de allergrootste maanvissen halen een lengte van 3 meter, een hoogte van 4 meter en een gewicht van meer dan 2 ton. Dat is veel, vertrekkend van een larfje van amper 2,5 millimeter.
Genetisch onderzoek heeft enkele eigenaardigheden aan het licht gebracht waardoor de maanvis zo’n gigant kan worden. Zo laat de productie van zijn groeihormonen toe dat hij, zodra zijn groei op gang is gekomen, per dag een kilogram aan gewicht wint.
De staartvin is met de achterkant van zijn lichaam vergroeid en fungeert als een roer. Maanvissen bewegen zich voort door ongemakkelijk ogende wrikbewegingen van hun harde vinnen. Hun rugvin steekt soms boven het wateroppervlak uit, net zoals die van een haai, maar een haaienvin beweegt veel sneller. Maanvissen halen nooit meer dan 3 kilometer per uur. Wat niet belet dat ze grote afstanden kunnen afleggen en zich zelfs tegen stromingen in kunnen verplaatsen.
In Europa mag niet op maanvissen gevist worden, omdat er aanwijzingen zijn dat hun vlees giftige stoffen bevat.
De maanvis is een soort van tropische en subtropische wateren, maar hij wordt door de klimaatopwarming steeds meer in de Noordzee waargenomen. In de zomer zijn er waarnemingen van levende dieren, hoewel niet veel, in de winter spoelen er af en toe dode exemplaren op onze stranden aan – mogelijk worden ze verrast door de koude, waar ze niet tegen bestand zijn. De soort heeft trouwens een enorm voortplantingspotentieel: een vrouwtje kan tot 300 miljoen eitjes per keer leggen. Geen enkel gewerveld dier doet beter.
Nog een factor in het succes van de maanvis: hij is een kwalleneter. Kwallen doen het uitstekend, alleen al omdat ze in de oceaan ruimtes kunnen innemen die vrijkomen door overbevissing. Het helpt dat er in Europa niet op maanvissen gevist mag worden, omdat er aanwijzingen zijn dat hun vlees giftige stoffen bevat. In Azië liggen ze daar niet wakker van. Daar wordt deze vis als een delicatesse beschouwd, maar niet in die mate dat het zijn voortbestaan bedreigt.
Toch heeft de maanvis problemen. Hij kan bijvoorbeeld verstrikt raken in visnetten. En hij lijdt onder zijn eigen toenemende consumptie van plastic. Er zijn weinig soorten in de oceaan die níét in de problemen komen door menselijke activiteiten.
Beestenboel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
