De Europese spin van het jaar 2021 is een diertje dat gespecialiseerd is in het vangen van andere spinnen.
Er zijn veel spinnendoders in de natuur. Er zijn zelfs diertjes die officieel ‘spinnendoder’ heten: sluipwespen met een nogal macabere voortplantingsstrategie. Ze vangen en verlammen een spin, slepen die naar hun nest en spuiten er een eitje in. Daaruit kruipt een larve die de nog levende spin van binnenuit helemaal leegvreet voor ze verpopt. Als een god aan de basis van dit leven zou hebben gestaan, zou hij héél perverse kantjes hebben geëtaleerd.
Er zijn ook spinneneters in de spinnenwereld zelf: spinnen die zich specialiseren in het verorberen van andere spinnen. Dat is géén kannibalisme, want er zijn veel soorten spinnen. Volgens de laatste cijfers zijn er wereldwijd meer dan 48.000 soorten spinnen beschreven – dat is bijna acht keer het aantal zoogdieren (zo’n 6500). Het is dus normaler dat spinnen spinneneters zijn dan dat mensen zoogdieren eten. De spinneneters bij ons focussen vooral op kogelspinnen.
De gevorkte spinneneter ziet er voor niet-ingewijden uit als een doordeweekse spin. Maar ze is door een schare Europese spinnenexperts verkozen tot spin van het jaar 2021 – die verkiezing is een initiatief om aandacht te wekken voor de onderschatte diergroep. Spinneneters vind je op boomstammen in bossen, parken en tuinen.
Het is normaler dat spinnen spinnen eten dan dat mensen zoogdieren verorberen.
De eer om ‘spin van het jaar’ te worden heeft de gevorkte spinneneter te danken aan zijn uitzonderlijke manier van jagen. Hij maakt zelf geen web, maar profiteert van de webben van andere spinnen. ’s Nachts kruipt hij er voorzichtig op, waarna hij met zijn poten op de zijden draden begint te tokkelen en zo de bewegingen van een gevangen prooi nabootst. Als de eigenares van het web komt kijken wat er gevangen is, wordt ze zelf gepakt met de lange voorpoten van de tokkelaar.
Die bijt meteen in een poot van het slachtoffer, waarbij hij gif injecteert. Vervolgens neemt hij wat afstand, want ook kogelspinnen zijn geduchte jagers, zodat de aanvaller moet vermijden zelf slachtoffer te worden. Al na enkele seconden doet het gif zijn werk, waarna de spinneneter aan zijn maaltijd kan beginnen. Hij zal zijn verlamde slachtoffer leegzuigen langs het gaatje dat hij maakte om het gif in te spuiten.
Er is een doortrapte variant op deze strategie. Als een spinneneter terechtkomt op het web van een herfstspin – een aan de kruisspin verwant diertje – simuleert hij met zijn getokkel de komst van een mannetje. Een vrouwtjesspin denkt dat er een lover in de buurt is, maar in plaats van de liefde te vinden (in spinnentermen: een paring gevolgd door het verorberen van het mannetje – dat is wél kannibalisme) loopt ze haar dood tegemoet. Het is blijkbaar een hyperefficiënte jachtstrategie.
Spinneneters hebben nog een nuttige aanpassing voor verhoogd succes. Ze steken hun eitjes met zes tot acht tegelijk in een cocon, die ze aan een draadje van 1,5 centimeter onder aan een blad hangen, als een druppeltje dat bijna valt. Zo zijn de eitjes een beetje beschermd tegen spinneneitjeseters. De buitenste laag draden van de cocon fungeert als een afschrikwekkende prikkeldraad. De spinneneter weeft geen web, maar hij kan wél mooie structuurtjes maken.
Uw tuin spinnenvriendelijk maken? Kijk op www.maaimeiniet.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
