‘Windturbines? Ja, maar stop de verrommeling van ons landschap’

‘Terwijl in het buitenland windturbines oordeelkundig en geconcentreerd worden ingeplant , dreigt in Vlaanderen de ruimtelijke chaos.’ Dat schrijven Simon Bekaert, Bieke Moerman, Mathijs Goderis en Vicky Reynaert van SP.A.

De voorbije dagen haalden bepaalde windambities nogmaals het nieuws. Het zijn niet de ambities zelf die zorgen baren – integendeel, ook wij hebben die – maar wel de manier waarop. Over een concreet windplan wordt door de huidige Vlaamse Regering en de huidige bestuurders namelijk met geen woord gerept, en de ruimtelijke inplanting wordt overgelaten aan toevallige locatiekeuzes van individuele aanvragen.

Er wordt vooral naar West-Vlaanderen gekeken vandaag. Iedereen wil van West-Vlaanderen de klimaatprovincie maken, wij ook. Maar bij het uitstippelen van een windbeleid mogen we er niet blind voor zijn dat de aanwezigheid van windturbines ook invloed heeft op de waardering van het landschap. De evolutie gaat verder, en windturbines met een tiphoogte van 180 meter worden meer regel dan uitzondering.

Een goede ruimtelijke inplanting is dan ook cruciaal. En daar knelt het schoentje.

In West-Vlaanderen zijn er twee ideale plaatsen voor windmolenparken: offshore in de Noordzee, en onshore op bepaalde trajecten in de omgeving van de E40 tussen Jabbeke en Adinkerke.

Maar al jaren wordt deze onshore ontwikkeling tegen gehouden door Skeyes, het vroegere Belgocontrol, en luchtvaartverkeersleider van de luchthaven van Oostende. Skeyes vreest dat windturbines het radarsysteem zouden kunnen beïnvloeden.

Nochtans vormt in andere landen de nabijheid van luchthavens geen probleem. Bij de luchthavens van Kopenhagen en Wenen zijn windturbineparken gebouwd op 7 km afstand. In Mijdrecht werd op 10 km van Schiphol een windturbine van 150 m hoogte gebouwd, in Woensdrecht op 3 km.

Alleen in West-Vlaanderen blijkt dit niet te lukken. In plaats van zijn radartechnologie aan te passen en nieuwe software in te voeren, houdt Skeyes al jaren windturbines in de meest geschikte regio tegen.

Als alternatief worden lukraak vergunningen aangevraagd elders in ons West-Vlaamse landschap. Eén turbine hier, één turbine daar. In waardevol landschappelijk gebied, nabij woonkernen, historische stadskernen, onroerend erfgoed en zelfs werelderfgoed.

Dat dit mogelijk is, heeft alles te maken met de zogenaamde Vlaamse ‘clicheringsregel’. Daar waar het gewestplan geen windturbines toeliet in landbouwgebied, laat de clicheringsregel dit bestemmingsgewijs nu toch toe. Je veranda uitbreiden in landbouwgebied mag nog steeds niet, een grote windturbine plaatsen wel.

Deze clicheringsregel is symptomatisch voor het falende Vlaams ruimtelijk beleid. Het enige wat Vlaanderen doet is grote windturbines vergunningsmatig overal mogelijk maken. Van een ordentelijk inplantingsbeleid is geen sprake. Het gevolg is een verrommeling van ons landschap en buurtprotesten.

De huidige Vlaamse Regering ging zelfs verder op dit elan met haar decreet bestemmingsneutraliteit. Een windturbine kan voortaan eender waar geplaatst worden, ook in woongebied en beschermd natuurgebied. Het decreet bepaalt dat de ruimtelijke bestemming van een gebied geen reden meer kan zijn om een inplanting te weigeren. De clicheringsregel in het kwadraat. Na kritische opmerkingen van de Raad van State, werd de uiteindelijk tekst over de verkiezingen getild.

Vergunningsaanvragen worden vandaag ingediend zonder aandacht voor het groter geheel. Iedereen doet maar wat. Daarom een warme oproep: vergeet de bestemmingsneutraliteit. Laat de ruimtelijke ontwikkeling niet afhangen van de grillen van individuele aanvragen. Stop met één windturbine hier neer te poten, of twee windturbines daar.

Zorg voor een bijkomend windpark op zee. Investeer verder in kabels tussen Groot-Brittannië en België voor een betere afstemming van de stroomuitwisseling tussen onze en de Britse windmolenparken. Want wanneer de wind krachtig waait aan de Belgische kust is het vaak kalmer aan Britse zijde, en vice versa. Durf met een windplan komen met duidelijk afgebakende regio’s. En vooral, pas nu eindelijk eens de radartechnologie van Skeyes aan. Wat in het buitenland al jaren geen beletsel is, zou het in België ook niet mogen zijn.

Simon Bekaert en Bieke Moerman zijn beiden provincieraadslid en gewezen schepen van ruimtelijke ordening van respectievelijk Tielt en Diksmuide. Mathijs Goderis is schepen in Brugge. Vicky Reynaert is schepen in Beernem.