De Amerikaanse president Barack Obama heeft een plan klaar om klimaatverandering tegen te gaan. Hij wil vooral de uitstoot van steenkoolcentrales inperken. Vraag is of hij daar voor elkaar krijgt.
Obama kondigde zijn plan aan tijdens een toespraak op de Georgetown-universiteit in Washington, die toepasselijk doorging onder een bloedhete zon. Dat de aarde opwarmt en dat die opwarming veroorzaakt wordt door de mens, daar bestaat geen twijfel meer over, zei Obama. Hij stipte aan dat de twaalf warmste jaren sinds het begin van de waarnemingen in de laatste vijftien jaar vielen en dat het noordpoolijs vorig jaar tot zijn kleinste oppervlak ooit kromp.
Tegelijkertijd wordt de VS getroffen door droogtes, watersnood en bosbranden van ongeziene proporties, stipte hij aan. Volgens Obama kan de Amerikaanse overheid bijgevolg niet langer op haar handen zitten. “Amerikanen in het hele land betalen nu al de prijs voor niets doen in hogere verzekeringspremies, staats- en gemeentebelastingen en de kost van wederopbouw na rampen.”
‘We moeten handelen’
“De vraag is niet of we moeten handelen”, zei Obama. “De vraag is of we de moed hebben om te handelen voor het te laat is. Hoe we die vraag beantwoorden, zal een diepgaande impact hebben op de wereld die we achterlaten, niet alleen voor u (zijn publiek van vooral studenten; red.), maar ook voor uw kinderen en kleinkinderen. Als president, als vader en als Amerikaan zeg ik: we moeten handelen.”
Obama’s nieuwe klimaatplan heeft als hoofdbestanddeel wettelijke beperkingen op de CO2-uistoot van elektriciteitscentrales. Het gaat vooral om steenkoolcentrales. Daar heeft de VS er honderden van en ze zijn verantwoordelijk voor een groot del van de Amerikaanse CO2-uitstoot.
Nieuwe centrales zullen aan sternegere normen moeten voldoen. Ook bestaande centrales zullen hun uitstoot van broeikasgassen naar beneden moeten halen.
Obama wil meer investeren in de ontwikkeling van schone energie. Er komen regels voor zuinigere gebouwen en huishoudapparaten en nieuwe verbruiksstandaarden voor vrachtwagens. Verder wordt er geld uitgetrokken om Amerikaanse steden meer klimaatbestendig te maken.
Al die maatregelen samen moeten ervoor zorgen dat de VS in 2020 17 procent minder CO2 uitstoot dan in 2005. Lukt dat, dan zou Obama een belofte uitvoeren die hij maakte op de VN-klimaattop in Kopenhagen in 2009.
Politiek verzet en rechtszaken
Vraag blijft hoe ver Obama zal komen met zijn plan. Tijdens zijn eerste ambtstermijn moest hij een plan om een ‘cap & trade’-regime voor broeikasgassen in te voeren laten varen omdat de Republikeinen en ook een deel van zijn eigen Democratisch partij er niet achter stonden in het Congres.
De meeste Republikeinse verkozenen geloven niet in klimaatverandering. Weinig verrassend stelde John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, dan ook dat hij niet ziet in Obama’s nieuwe plan.
“Dit beleid, zelfs afgekeurd door het vorige, door de Democraten gecontroleerde Congres, zal elektriciteitscentrales doen sluiten, goedbetaalde Amerikaanse jobs vernietigen en stroomrekeningen doen stijgen voor families die zich dat nauwelijks kunnen permitteren”, zei hij
Het verschil met de mislukte poging uit zijn eerste ambtstermijn is echter dat Obama nu maatregelen wil nemen waarvoor hij niet de goedkeuring van het Congres nodig heeft. Wettelijk heeft het Environmental Protection Agency (EPA; het Amerikaanse milieuministerie) bijvoorbeeld de bevoegdheid om de CO2-uitstoot van kerncentrales te reguleren.
Dat wil echter niet zeggen dat er geen politiek verzet zal rijzen. Ook lijkt het nu al zo goed als vast te staan dat er disputen zullen ontstaan over de regulerende bevoegdheid van de EPA en dat die voor de rechtbanken zullen uitgevochten worden. Advocaten van de energiesector zeiden aan de krant The Washington Post dat ze zich daar nu al voor warmlopen.
Pijpleiding
Milieugroepen in de VS reageren tevreden op Obama’s voorstellen. Michael Brune, de voorzitter van de Sierra Club, noemde Obama’s speech in de Washington Post ‘een keerpunt’. “De president besett dat je klimaatverandering niet kan tegengaan zonder een confrontatie met de fossiele-brandstofindustrie”, zei hij. “Wat ons het meeste verheugt, is dat hij zijn bokshandschoenen aandoet en zich klaarmaakt voor dat gevecht.”
Over een ander dossier dat de milieugroepen na aan het hart ligt, bleef Obama vaag. Dat is de Keystone XL-pijpleiding, die zware olie uit teerzanden moet gaan aanvoeren uit Canada. In het najaar moet beslist worden of die er al dan niet komt. De milieubeweging is radicaal tegen, aangezien er zo reusachtige nieuwe oliereserves geopend zouden worden en oliewinning uit teerzand sowieso met zeer veel CO2-uitsloot gepaard gaat.
Obama verbond zich wat dat betreft nergens toe, maar zei wel dat klimaatbekommernissen een belangrijke factor worden vor zijn beslissing. “Ons nationale belang is alleen gediend als deze pijpleiding niet significant bijdraagt aan het klimaatprobleem.”