VN-secretaris-generaal Antonio Guterres heeft donderdag tijdens zijn toespraak op de Global Leaders Summit op de VN-klimaattop COP30 aangegeven dat het niet langer mogelijk is om de opwarming van de aarde op de korte termijn onder de 1,5 graden Celsius te houden. De voornaamste schuldige voor het doorbreken van die symbolische temperatuurgrens is volgens Guterres het gebrek aan “politieke moed”.
“De harde waarheid is dat we gefaald hebben om onder de 1,5 graden te blijven. Na decennia van ontkenning en uitstel vertelt de wetenschap ons dat een tijdelijke overschrijding van de 1,5 gradengrens – ten laatste eind jaren 2030 – onvermijdelijk is”, stelt de VN-secretaris-generaal.
“Laat ons echter duidelijk zijn: de grens van 1,5 graden is een rode lijn voor de mensheid. Het blijft cruciaal voor een leefbare planeet en moet binnen handbereik worden gehouden”, vervolgt hij.
Om de schade aan ecosystemen en voor de mens zo veel mogelijk te beperken, is het dan ook hoofdzaak om de overschrijding zo kort en zo klein mogelijk te houden.
Gebrek aan politieke moed
Guterres noemt het overschrijden van de kaap die werd afgesproken in het kader van het Klimaatakkoord van Parijs, “moreel falen en dodelijke nalatigheid”. Hij wijst erop dat de nodige technologie om de transitie naar een koolstofvrije wereld te maken, beschikbaar is, maar dat het vooral aan “politieke moed” ontbeert. Zoals landen die blijven inzetten op fossiele brandstoffen, wat Guterres “zelfvernietigend” noemt. “Een gok op fossiele brandstoffen is een gok tegen de mensheid – en tegen uw eigen economieën”, stelt hij.
Om de nodige versnelling in te zetten, moeten er volgens Guterres op COP30 drie dingen gebeuren. Eerst en vooral moeten de landen met een gepast antwoord komen om de kloof richting 1,5 graden te dichten. Uit het laatste Emissions Gap Report van UNEP blijkt namelijk dat we – in het beste geval – op een opwarming met 2,3 graden afstevenen.
Daarnaast moet werk gemaakt worden van een “duidelijk” en “geloofwaardig” pad om tegen 2035 jaarlijks 1.300 miljard dollar aan klimaatfinanciering naar de arme landen te doen stromen.
Tot slot moet klimaatrechtvaardigheid centraal worden geplaatst, onder meer in de vorm van bijdrages aan het fonds voor reeds geleden verliezen en schade (Loss and Damage Fund), maar ook in de vorm van beschermingsmaatregelen om getroffen gemeenschappen en werkers te ondersteunen in de klimaattransitie.