Een satelliet die fluctuaties in de zwaartekracht op Aarde meet heeft het voorbije decennium een opmerkelijke versnelling ontdekt in het smelten van het gletsjerijs.
Volgens nieuwe gegevens van de Gravity Recovery and Climate Experiment (Grace) verliezen de ijskappen zo’n 300 miljard ton ijs per jaar en neemt de snelheid van de verliezen bovendien nog toe, zo schrijft The Independent. Het smelten van de ijskappen kan een dramatische impact hebben op het zeeniveau over de hele wereld.
Wetenschappers benadrukken weliswaar dat de metingen, die in 2002 van start gingen, nog niet lang genoeg worden gedaan om te kunnen stellen of de versnelling van het ijsverlies uitzonderlijk is.
Opwarming van Aarde of natuurlijke oorzaak?
De Grace-satelliet meet kleine fluctuaties van het gravitatieveld van de Aarde door het smelten van ijs in de zee, al kan er nog geen langetermijntrend vastgesteld worden. Er zijn dus nog enkele jaren van observaties nodig om te kunnen aantonen of het verdwijnen van Antarctica te wijten is aan de opwarming van de Aarde of het gevolg van natuurlijke processen zoals het verschuiven van weersystemen in de Noord-Atlantische Oceaan of veranderingen in oceaanstromingen.
Om bovendien een link aan te tonen met het verlies van ijs in Groenland is nog eens 10 jaar nodig, aldus Bert Wouters van het Glaciology Centre van de universiteit van Bristol, de auteur van de studie in het vakblad Nature Geoscience.
Op dit moment is het ijsverlies dat door de satelliet werd geregistreerd groter dan men zou verwachten van enkel en alleen natuurlijke oorzaken, maar de versnelling van het ijsverlies is dat niet. Gegevens van andere, langere satellietmissies bevestigen overigens dat de snelheid waarmee het ijs de voorbije 20 jaar gesmolten is, inderdaad is toegenomen.
Blinde vlek
Het smelten van de twee grootste ijskappen ter wereld is een van de grootste blinde vlekken in de studie van de klimaatverandering. Samen bevatten de kappen van Groenland en Antarctica zo’n 99,5 procent van het gletsjerijs van de Aarde. Die hoeveelheid kan het zeeniveau gemiddeld met 63 meter doen stijgen als ze ooit volledig zouden smelten, iets wat in ieder geval vele eeuwen zou duren.
Door het gebrek aan betrouwbare en wijdverspreide grondobservaties van deze verlaten en ontoegankelijke plaatsen en door te weinig inzicht in de complexe processen in het ijs is het heel moeilijk om te voorspellen hoe groot de zeespiegelstijging de komende jaren zal worden door het smelten van het ijs. Daarom wordt deze stijging vaak geschat door het huidige ijsverlies te extrapoleren naar de toekomst.
Eerder dit jaar schatte men dat alle ijskappen samen, gecombineerd met berggletsjers, zouden kunnen bijdragen tot een stijging van 3,5 cm tot 36,8 cm tegen het jaar 2100, naast de kleinere stijging door de thermische expansie van de warmer wordende oceanen.
In zijn laatste rapport uit 2007 zegt het Intergouvernementeel Panel inzake Klimaatsverandering (IPCC) dat het gemiddelde zeeniveau met 2 mm per jaar stijgt. Andere wetenschappers berekenden vorig jaar dat het in werkelijkheid om zo’n 3,2 mm per jaar gaat, zo’n 60 procent sneller. (TE)