De motor voor Vlaanderen, de Belgische locomotief en het knusse Vlaams-Blokgezinnetje verdwijnen dus alweer uit het straatbeeld, nog voor ze daar goed en wel werden opgemerkt. Een nieuwe wet wil dat partijen drie maanden voor de verkiezingen geen gebruik mogen maken van de klassieke, twintig vierkante meter grote affiches om hun waar aan te prijzen. Te duur, vonden de politici zelf; alle partijen moeten gelijk aan de start komen. Het doet een beetje denken aan die absurde wet, die een jaar of vijftien geleden verbood om een maand voor verkiezingen het resultaat van opiniepeilingen te publiceren. Het bedrag dat aan campagnes mag worden besteed, is nu wettelijk beperkt; de partijen zijn wijs genoeg om uit te maken waaraan ze hun geld uitgeven.
Want kijk, wat tijdens de sperperiode niet mag, kan daarvoor natuurlijk wel. Zo omzeilden enkele partijen de voorbije weken vrolijk de wet die ze met veel enthousiasme en goede bedoelingen zelf hadden gestemd. Belgische parlementsleden maken een Belgische wet, die ze daarna op zijn Belgisch toepassen. Een gezelschap van politieke wetenschappers toonde zich enkele dagen geleden aan de UCL bezorgd over het geringe respect dat Belgen hebben voor de staat en zijn instellingen. Hoe zou dat toch komen?
Stel even dat de regering twee weken geleden alsnog was gevallen en dat er vervroegde verkiezingen waren uitgeschreven. Dan waren ze met hun affiches met zijn allen mooi in overtreding op hun eigen regel. We hebben nu wel een legislatuurparlement, maar dat sluit een fatale uitschuiver niet in alle gevallen uit.
Eigenlijk waren we er op dat moment zelfs behoorlijk dichtbij. De resoluties van het Vlaams Parlement over de staatshervorming werden compleet voorspelbaar met een Franstalig afwijzingsfront beantwoord. Het woord onbespreekbaar maakt een grote kans om in de volgende uitgave van de Grote Larousse te worden opgenomen. Daarmee hebben de zaken net die wending genomen, die vermeden had moeten worden. Een ouderwets rondje communautair armworstelen is het laatste waar de mensen op zitten te wachten.
De evolutie zit Jean-Luc Dehaene niet lekker. De idee was om de Belgische kwestie na de verkiezingen rustig te bekijken, maar ze vooral niet op de campagne te laten wegen. Op veel steun moet de premier niet rekenen. Zijn eigen CVP heeft zich in het Vlaams Parlement ver geëngageerd, welke uitleg voorzitter Marc Van Peel daar achteraf voor de Franstalige pers ook over heeft. Een beetje lectuur van die kranten had van tevoren duidelijk kunnen maken welke kant het opging. En Laken zal ook niet helpen: daar vinden ze al jaren dat de ontmanteling van het koninkrijk ver genoeg is gegaan.
Alsnog antwoordt de Wetstraat 16 met een oorverdovende stilte op alle vragen over het onderwerp. Dehaene heeft nog enkele weken de tijd om alvast een consensus te vinden over de lijst met grondwetsartikelen die door het volgende parlement herzien kunnen worden. De Vlamingen willen de mogelijkheid om de gemeenschappen en de gewesten meer bevoegdheden toe te schuiven, de Franstaligen weigeren dat balsturig. Daarmee gaat de discussie allang niet meer over de modernisering van de democratie, waarover zoveel te doen is geweest. Zij het vooral aan Vlaamse kant; veel communicatie met die andere Belgen is daarover niet gevoerd.
Daar situeert zich ook het werk, waarmee Jean-Luc Dehaene zeker is begonnen: het herstel van de samenspraak. In stilte en achter gesloten deuren. De aandacht wegtrekken van de wederzijdse territoriumdrift en focussen op het belang van een logische en doorzichtige staatsordening – waar iedereen bij wint en niemand verliest.
Intussen pakken boze rijkswachters van de BOB in Brussel hun computers in. Ze voelen zich bij de hervorming van de politie benadeeld. Het zijn hun persoonlijke toestellen, gekocht met hun eigen centen, waarmee ze op kantoor hun werk doen. De politieke wereld lijkt niet bijzonder onder de indruk. Noch van de goede wil die aan de dag is gelegd, noch van de ontmoediging die nu uit het gebaar spreekt. Op 13 juni zou kunnen blijken dat hij zich van prioriteit heeft vergist.
Hubert van Humbeeck
