Het geduld van de socialisten met de VLD is niet eindeloos.

VLD-voorzitter Bart Somers heeft het vaste voornemen om het weinig verheffende spektakel te beëindigen dat zijn partij al een paar jaar destabiliseert en haar samen met de teleurstelling over niet ingeloste verwachtingen electoraal steeds verder doet zinken. Wie aan de VLD-top nog kritiek heeft op een ander of op de partijlijn, mag van Somers zijn lidkaart inleveren. Het is afwachten hoe lang de volmacht van de voorzitter om het geruzie te stoppen, is opgewassen tegen de vrijheid van denken en spreken die de Vlaamse liberalen zichzelf zo graag aanmeten.

Niet zo lang geleden had de VLD nog de ambitie om uit te groeien tot een grote, stabiele centrumpartij. Daartoe werden ook valabele politici bij andere partijen weggehaald en BV’s met kiezerspotentieel op de lijsten gedropt. Maar populaire stemmentrekkers brengen ook hun hyperkinetisch populisme mee, zoals Jean-Marie Dedecker intussen veelvuldig heeft bewezen. En dan zit een partij al snel opgescheept met een oppositie in de eigen rangen.

De omgeschoolde judocoach Dedecker beheerst trouwens alle trucs van de politieke foor. Te beginnen bij die van de kleine man tegenover het machtige establishment (‘ik ben maar een gewone backbencher in het parlement’), maar even gemakkelijk overschakelend naar zijn populariteit bij de partijleden en het volk (’40 procent bij de voorzittersverkiezingen en op nummer 12 in de politieke polls, mijnheer’). Hij beheerst uitstekend de liberale mantra over de vrije meningsuiting om tegen de partijlijn in te pleiten tegen het cordon sanitaire, voor het Deense model (een centrumrechts minderheidskabinet gesteund door extreem-rechts) en tegen de socialistische regeringspartners, die volgens hem het land vernietigen.

Dat SP.A en PS daarmee niet in hun schik zijn, laat zich raden. Maar helaas voor de VLD verliezen ook eigen slimme mensen, zoals Karel De Gucht, daarover altijd op het verkeerde ogenblik hun geduld, zodat een openlijke vete tussen hem en Dedecker vorig weekend een congres over de economie, als corebusiness van de partij, overschaduwde. Zo blijft ternauwernood hangen dat de VLD zich opmaakt voor een nieuwe forse belastingverlaging, gekoppeld aan een belastingvereenvoudiging, met eerst een faire taks (twee tarieven) en op termijn een vlakke taks (één tarief voor alle inkomens).

Die liberale ambitie werd ook heel handig opgepikt door SP.A-voorzitter Steve Stevaert om zijn politieke dada over het schrappen van forfaitaire belastingen en lokale ‘pestbelastingen’ naar voren te schuiven. Maar tegelijk matigt Stevaert alle ideeën over een nieuwe federale belastingvermindering wegens geen financiële ruimte. Hij en andere kopstukken van Paars II weten immers dat een evenwicht op de begroting van 2005 een hels karwei wordt en dat de budgettaire prognoses voor 2006 uiterst somber zijn. Als dat moeilijke rekenwerk binnenkort aan de orde is, kunnen SP.A en PS meteen beslissen of ze het zwalpende schip van de VLD helemaal laten zinken.

Patrick Martens

Populaire stemmentrekkers brengen ook hun hyperkinetisch populisme mee.