‘Onderstroom’ van Frances Fyfield en ‘Oud zeer’ van Harlan Coben.

Een Engels kustplaatsje in februari. Kleine winkels met gesloten luiken, een verlaten bioscoop waar films van tien jaar geleden draaien, een café met een enkele drinker, een eenzame vrouw, gevolgd door een zwarte hond. Razende windvlagen, de zee die een krankzinnig koor vormt van dierlijke geluiden, een strijd van schuimend en fluitend geweld, een hotel waarin tien centimeter water staat. Een Amerikaan die zich, na het zien van dit alles, afvraagt: waar moet ik dán heen? Het meest gebruikte, klaaglijke zinnetje van zijn leven. Toch heeft dr. Henry Evans, wetenschapper en liefhebber van poëzie, de plaats gevonden waar hij de onafgemaakte emotionele zaken waarmee hij zijn halve bestaan al rondsjouwt in het reine kan brengen.

De Engelse auteur Frances Fyfield heeft in haar jongste boek, Onderstroom ( Undercurrents), personages gecreëerd die op de lezer inbeuken als de ratelende, van frustratie grauwende zee. Bekend om haar voorkeur voor wat extreme karakters, weet ze vaak de onderlaag, de onderstroom van de menselijke geest en de handelingen die daaruit voortkomen, bloot te leggen.

En wat heet extreem? Mannen die bang zijn voor relaties en impotentie, vrouwen die zich opofferen voor kinderen, het gedrag van kinderen die zich in de wereld niet thuis voelen of misbruikt zijn? Fyfield brengt veel thema’s samen in het verhaal over een man die op zoek gaat naar de vrouw die hij in de jaren zestig in India heeft ontmoet en die hij – naar zijn gevoel – in de steek heeft gelaten. De vrouw blijkt in de gevangenis te zitten omdat ze haar gehandicapte zoontje van vijf heeft vermoord. De bekentenis is er, maar Evans kan niet in haar schuld geloven. In zijn pogingen het drama te ontrafelen dreigt hij, met zijn toch al claustrofobische aanleg, te verdrinken in de besloten wereld van het plaatsje, waar velen krampachtig hun geheimen proberen te bewaren. Vanuit het Huis van Betovering, een bizar pension waar Evans logeert en dat gerund wordt door twee homo’s, die warme bakstenen met hoezen van bont in de bedden leggen en anderszins ook hartveroverend zijn, vindt hij de weg naar de waarheid.

Prachtige typeringen van mensen die in hun wanhoop zelden doen wat goed voor hen is, een verhaal dat aangrijpt, en een laatste ontknoping die qua stijl oud-Engels genoemd zou kunnen worden en dus niet voor alle lezers even geloofwaardig zal zijn. Iedereen vindt de plaats die hij/zij verdient; ook de mysterieuze zwarte hond die het verhaal doorkruist, komt eindelijk thuis.

ZAAI HET ZAAD

‘Een uur voordat zijn wereld explodeerde als een rijpe tomaat onder een naaldhak, beet Myron in een plak pas gebakken cake die verdacht veel naar urinoirkoek smaakte.’ Myron Bolitar, sportmakelaar en – tegen wil en dank – privé-detective, zit thuis bij zijn moeder, die nog geen ketel water kan opzetten, laat staan een cake bakken. Een hoofdpersoon die op de prille leeftijd van vierendertig jaar het ouderlijk huis verlaat en last heeft van verlatingsangst, voldoet niet aan de clichés van het genre. De eerste zinnen van Oud zeer ( Darkest Fear) geven een toon aan die kenmerkend is voor alle boeken van de Amerikaan Harlan Coben. Humor mag vooral niet ontbreken in de verhalen, die over serieuze onderwerpen gaan. Zolang de grappigheid de ernst, en de spanning, maar niet doodmept. En dat lukt vrij goed in de drie thrillers uit de meermalen bekroonde Bolitar-serie die tot nu toe in het Nederlands zijn vertaald.

In Oud zeer krijgt Myron Bolitar de opdonder van zijn leven als een vroegere vriendin hem vertelt dat haar zoon ook de zijne is. De dertienjarige jongen is bovendien zwaar ziek en zal doodgaan als hij geen beenmergtransplantatie krijgt. De nationale donorbank heeft één geschikte donor gevonden, maar die is verdwenen. Aan Bolitar de taak om de man te vinden. Via hemeltergend omstandige verwikkelingen lijkt hij ten slotte zijn doel bereikt te hebben, en dan gaat alles alsnog mis.

De voortdurend van richting veranderende verhaallijn is al boeiend genoeg, en dan zijn er nog de opmerkelijke personages. Onder wie de man die de zieke jongen als zijn zoon heeft opgevoed, een basketbalsuperster, die Bolitar – ooit zijn concurrent – een ‘ongeluk’ bezorgde waardoor deze zijn basketbalcarrière verder kon vergeten. Een moordenaar die Bolitar opbelt met de mededelingen: ‘Zaai het zaad’ en ‘Neem afscheid van de jongen’. Een beroemde journalist die plagiaat heeft gepleegd met een sensationeel artikel over de ‘zaai-het-zaad-moordenaar’, dat gekopieerd lijkt te zijn uit een onbekende thriller uit 1978. En niet te vergeten: Bolitars sidekick Win, een uiterst gewelddadige man met het uiterlijk van een engel. Spannend, misleidend en aan het einde gepast sentimenteel. Helemaal naar de aard van antiheld Myron Bolitar.

Frances Fyfield, ‘Onderstroom’, De Arbeiderspers, Amsterdam/Antwerpen, 311 blz., 635 fr. (15,7 ?)

Harlan Coben, ‘Oud zeer’, De Boekerij, Amsterdam, 285 blz., 460 fr. (11,4 ?)

Ineke van den Bergen

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content