De rel rond CIA-agente Valerie Plame verklaart hoe de oorlog met Irak begon.

Wat leert de geschiedenis? Aan de vooravond van de Frans-Duitse oorlog in 1870 ontving de Pruisische kanselier Otto von Bismarck een telegram uit Bad Ems. In dat kuuroord in de buurt van Koblenz had koning Wilhelm I een onderhoud met de Franse ambassadeur, dat niet zo goed was verlopen. De koning wees een nieuw gesprek met de Fransen beleefd van de hand. Bismarck maakte de tekst van het telegram korter en scherper voor hij het aan de pers bezorgde. Voor de Fransen was die toonzetting een provocatie. De oorlog waarop Bismarck aanstuurde, werd onvermijdelijk. De Emser Depesche staat sindsdien in alle diplomatieke handboeken als een schoolvoorbeeld van hoe je een oorlog kunt uitlokken door informatie te manipuleren.

Hoe meer er bekend raakt over de manier waarop de naam van CIA-agente Valerie Plame naar de Amerikaanse pers werd gelekt om haar man te beschadigen, hoe duidelijker het wordt dat enkele mensen aan de top van het Witte Huis en het Pentagon Amerika zonder scrupules naar een oorlog met Irak hebben gestuurd. De man van Plame, ambassadeur Joseph Wilson, wist dat de informatie waarop het Witte Huis steunde om Saddam Hoessein ervan te beschuldigen dat hij aan een kernwapen werkte, vals was. Hij moest het zwijgen worden opgelegd.

Het merkwaardige is dat die hele machinatie werd opgezet door niet meer dan vijf mannen. Vice-president Dick Cheney, zijn kabinetschef Lewis ‘Scooter’ Libby, minister van Defensie Donald Rumsfeld en zijn twee, toenmalige, onderministers Paul Wolfowitz en Douglas Feith. Libby zou de pers uiteindelijk hebben verklapt dat Plame voor de CIA werkte – en dat is in de VS een misdrijf. Geleidelijk wordt ook in Washington duidelijk dat het neoconservatieve clubje in zijn ijver om Saddam ten val te brengen Amerika zelf zware schade heeft toegebracht. Er stierven in Irak tot nog toe 2000 Amerikaanse soldaten en tienduizenden Iraakse burgers en politiemensen.

Vorige week nog beklaagde een gewezen kabinetschef van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell er zich over dat zijn minister in die cruciale maanden voortdurend op het verkeerde been werd gezet en in het ongewisse werd gelaten over talloze beslissingen. Ondertussen stemde de Senaat met een overweldigende meerderheid van Democraten en Republikeinen voor een amendement bij de begroting van Defensie, om te verbieden dat gevangenen op een onmenselijke manier worden behandeld. Lees: dat ze niet mogen worden gemarteld.

De idee alleen dat zoiets nódig is. Maar het is ook niet anders. De top van het establishment dat oorlog wilde met Irak, wil nu toestanden rechtvaardigen waarvoor Amerikaanse politici, militairen en rechters na vorige oorlogen mensen hebben veroordeeld.

Hubert van Humbeeck

De machinatie om Saddam ten val te brengen, heeft uiteindelijk Amerika zelf zware schade toegebracht.