Beelden van Tony Cragg in Middelheim.

Eetbaar en uitnodigend tot handtastelijkheid, sensueel en smakelijk, als een lichaam, een vrucht of een gebakje : het zijn eigenschappen die nog niet al te veel mensen in een sculptuur gaan zoeken. Terecht, omdat hun verlangen onmogelijk ingewilligd kan worden. Wanneer beelden niettemin tactiele verlangens en smaakzin opwekken, zonder dat ze van vlees of chocolade gemaakt zijn, ontstaat zoiets als versteende begeerte bij wijze van spreken, want Tony Cragg (47) gebruikt niet alleen graniet maar ook brons of kunststof. Hij is geen god, en ook geen bakker, al lijkt het soms of hij met de slagroomspuit in de weer geweest is. En de opbollende en leeglopende vormen doen het werk van een glasblazer alle eer aan.

Natuurlijk moet hij ons met vormelijk perfect gegoten objecten puur visueel bevredigen, en is hij dus eigenlijk gewoon een Britse beeldhouwer. Of toch een beetje meer, zoals hij telkens weer dingen op de wereld zet die van een nieuw soort zijn. Fusiewezens met menselijke, dierlijke, plantaardige en minerale eigenschappen. Maar echt grondig versmolten, en bedacht met een compacte vorm. Dat wil niet zeggen gesloten. Craggs sculpturen kunnen geassembleerd zijn, voorzien van geulen en gaten, vreemde uitstulpingen vertonend. Toch ligt het geheim van hun kwaliteit in hun compactheid, hun stevige interne samenhang. Het dicht ineengedrongen aspect geeft ze spankracht, die onmiddellijk overspringt, en een onontkoombare présence. Het zijn producten die bewijzen dat de fantasie grijpbaar bestaat.

Noem het driedimensionele fossielen van een andere planeet, die hun plaats op aarde verdiend hebben omdat ze zich vanzelfsprekend invoegen in onze leefwereld. Die is immers toch in de eerste plaats zelf een fusieruimte van cultuur en natuur, van (her)scheppend vermogen, mechanische reproductie en natuurlijke groei. Derwijze vervaardigde producten zijn een aanfluiting van het renaissance schoonheidsmodel. Ze zoeken eerder te behagen met een koket maniërisme, gevoed door een koel gevoel voor humor.

Uit de dik twintig beelden van Cragg, verstrooid over het Braempaviljoen en het lage gedeelte van het Middelheim-sculpturenpark (tot 24/11), wordt zonneklaar dat hier een voorafspiegeling van de Zoo van de toekomst gemaakt is. Immers, wanneer straks de tijgers, in navolging van de draken, uitgestorven zullen zijn, moeten we zien dat we over geloofwaardige equivalenten beschikken, zegt Tony Cragg.

Jan Braet

Tony Cragg, Envelope, 1996 : fusiewezens.