De zoon van de voormalige sjah van Perzië, Reza Pahlavi, over de toestand in Teheran.

Copyright Knack/Der Spiegel. Vertaling Robin Veltjen.

Reza Pahlavi is 42 jaar en heeft in Amerika politieke wetenschappen gestudeerd. Hij ziet zichzelf als de legitieme opvolger van zijn vader Mohammed Reza, die na de islamitische revolutie in 1979 uit Iran verdreven werd en in 1980 als banneling in Egypte stierf aan kanker.

Hoort u na de recente demonstraties de doodsklokken luiden voor het regime in Teheran?

reza pahlavi: De situatie herinnert me op zijn minst aan die van 1978. Omdat de ontevredenheid van de bevolking vandaag veel groter is, kan het snel tot een regimewissel komen. Het gevaar voor de heersende klasse is niet zozeer de omvang van het protest, maar wel de eisen die de demonstranten stellen. Tijdens de betogingen in 1999 ging het nog om een hervorming van het systeem. Nu willen de Iraniërs het huidige systeem gewoon afschaffen.

Niettemin komt het protest maar van een klein deel van de bevolking.

pahlavi: U mag van een economisch zo uitgeputte bevolking niet te veel verwachten. Bijna 40 procent van de Iraniërs leeft beneden de armoedegrens. Hoeveel kracht kan iemand opbrengen voor een politieke oorlog als hij elke dag al moet vechten om te overleven? Maar onderschat de wil van het Iraanse volk niet. Bovendien zijn ongeveer 45 miljoen Iraniërs jonger dan dertig jaar. Die jonge mensen blijven niet langer lijdzaam toezien hoe hun toekomstkansen vergooid worden. De wrevel begint niet pas boven te komen, ik geloof dat ze bijna aan haar kookpunt zit.

Het volk heeft uw vader niet zonder reden uit het land gejaagd.

pahlavi: Ik beweer niet dat er toen geen fouten zijn gemaakt. Maar dat is het verleden. Mijn doel is een referendum, waarin het Iraanse volk vrij en onder internationaal toezicht over zijn regeringsvorm beslissen kan.

Met alleen woorden die via satelliet-tv naar Teheran worden doorgestraald, kunt u de mollahs amper van de macht verdringen.

pahlavi: Dat is waar. Maar ik zie mezelf als een katalysator die, op basis van zijn naam, krachten in het buitenland kan bundelen en de tegenstanders van het regime in Iran een hart onder de riem kan steken.

Om de val van de Iraanse regering te bewerkstelligen, zult u nauw moeten samenwerken met de Amerikaanse president George W. Bush, want volgens hem ligt Iran op de ‘As van het kwaad’.

pahlavi: Ik juich elke vorm van morele steun voor de demonstranten toe en verwelkom elke medestrijder. Maar hoewel ik over goede contacten beschik, een paar informele contacten met regeringsleden inbegrepen, is er van directe samenwerking geen sprake. Met het regime in Teheran rekent het volk zelf wel af.