Han Renard

CVP-voorzitter Stefaan De Clerck ging dit najaar met de grote vernieuwingsoperatie van start. Het is vooralsnog niet duidelijk hoe ‘le nouveau CVP bis’ eruit zal zien.

Koert Debeuf is waarnemend voorzitter van de CVP-jongeren. Hij vervult de taak die CVP-jongerenvoorzitters altijd al vervulden: de demarches van de moederpartij kritisch tegen het licht houden. De vernieuwingsplannen van CVP-voorzitter Stefaan De Clerck roept bij hem meer vragen dan antwoorden op. De 26-jarige historicus wil van de ‘wollige praat’ af, vindt dat de jongeren in de partij het roer moeten overnemen en pleit voor duidelijke standpunten. Want met dit programma ‘kun je de straat niet op’.

Als CVP-jongerenvoorzitter had u scherpe kritiek op de vernieuwingsplannen van voorzitter Stefaan De Clerck. Onder meer op het ontbreken van een nieuwe inhoud.

Koert Debeuf: Kort na de gemeenteraadsverkiezingen heeft Stefaan De Clerck een eerste tekst voorgesteld. Die schoot zwaar tekort. Ik heb de voorzitter duidelijk gemaakt dat als dit dé vernieuwing is, er wat ons betreft geen vernieuwing is. Het was een tandpastaoperatie: de naam van de partij veranderen en een paar nieuwe mensen optrommelen om de tandpasta aan de man te brengen. De CVP-jongeren hebben toen geëist dat er een congres over de inhoud zou komen, dat de structuren zouden worden opengesteld en dat de vernieuwing voor alle CVP’ers zou gelden. De voorzitter heeft in de tweede versie van zijn vernieuwingsplan met onze opmerkingen rekening gehouden. De CVP-jongeren willen op inhoudelijk vlak het voortouw nemen. We weten namelijk wel dat Stefaan De Clerck wil vernieuwen, maar we denken dat hij niet goed weet welke kant hij uitgaat.

Ook de voorgestelde structuren, met een elitekopgroep van zevenhonderd jongeren die in het hele land ‘bijenkorven’ moeten oprichten, lokten protest uit. Zit er bij de CVP-jongeren niet genoeg kwaliteit?

Debeuf: Natuurlijk wel. We waren inderdaad heel boos over het idee van de voorzitter om, buiten ons om, de beste kandidaten op de lijsten voor een kopgroep te selecteren. Er zijn veel meer mensen die zouden kunnen meewerken, mensen die niet op een lijst hebben gestaan en mensen die gewoon niet op een lijst mochten staan. Nu is die kopgroep wat ruimer opgevat. Het is goed om iets naast de partijstructuren te creëren, zodat niet iedereen alle vijvertjes moet doorzwemmen om te mogen meepraten. Maar het zijn de CVP-jongeren die zich met standpuntbepaling bezighouden. Het mag niet de bedoeling zijn dat de bijenkorven die taak overnemen.

Voor de vernieuwers van het eerste uur, Johan Van Hecke en zijn Christen-Democratische Vernieuwing (CDV), gaan de plannen van Stefaan De Clerck lang niet ver genoeg.

Debeuf: Ik heb er geen bezwaar tegen dat een groep in de partij erop wijst dat groene accenten noodzakelijk zijn. Wij schrijven dat zelf ook in onze teksten. In 1978 heeft de CVP een milieucongres gehouden. Vervolgens heeft de partij dit thema constant en absoluut verwaarloosd. Voedselveiligheid, klonen, dat zijn belangrijke ethische kwesties. Van Hecke heeft gelijk dat we daaraan veel meer aandacht moeten besteden.

Toch kreeg Stefaan De Clerck een flinke mep. De boodschap van Van Hecke kwam neer op: wees voor één keer duidelijk. En zijn conclusie luidde dat de CVP niet volks is, niet christen-democratisch is en geen christen-democratisch project heeft.

Debeuf: Wat Johan Van Hecke zegt, zeggen wij ook en al veel langer. Neem alsjeblieft duidelijke standpunten in. Vroeger hield de CVP altijd rekening met wat de coalitiepartners zouden kunnen denken. Nu blijkt dat dit niet meer hoeft, iedereen in de huidige meerderheid verdedigt een eigen standpunt. Wij zitten bovendien in de oppositie. Waarom zouden wij in godsnaam niet zeggen wat we ervan vinden, liefst in twee zinnen. Dan weten de mensen eindelijk wat de CVP denkt.

De meerderheid ruziet over migrantenstemrecht. De CVP kan daar niet van profiteren omdat er geen eensgezind standpunt is.

Debeuf: Dat is juist. Er is een gezamenlijk standpunt over de snel-Belgwet, maar daar houdt de eensgezindheid op. Waarom? Ik weet het niet. Het standpunt dat de partij nu verkondigt, is tegenstrijdig. Misschien kan ze maar beter toegeven dat ze geen standpunt heeft.

Dat kan, maar het is politiek een beetje naïef.

Debeuf:(boetvaardig) U hebt gelijk.

Linkse denkers zouden graag zien dat de CVP zich rechts-conservatief opstelt, om extreem-rechts zo de wind uit de zeilen te nemen.

Debeuf: Het is vreemd dat het steevast uit die hoek komt. Eerst kijken welke positie je strategisch het best inneemt, is volgens mij een fout uitgangspunt. De kernvraag is: waarom doen wij aan politiek? Omdat we denken dat de christen-democratie toekomst heeft. Als je begint te luisteren naar ‘je kunt beter naar rechts opschuiven want daar ligt je potentieel’, zit je verkeerd. Zeker als je gelooft dat de hele links-rechtsdiscussie uit de tijd is.

Mark Elchardus zei vorige week in Knack dat het probleem van de partijen is dat ze intern verdeeld zijn over datgene waarvan de burger wakker ligt: migrantenstemrecht, asiel, de multiculturele samenleving.

Debeuf: De klassieke partijen zouden zogenaamd niet meer bij de nieuwe breuklijnen aansluiten. Dat de mensen die dat beweren dan eens zeggen wat die nieuwe breuklijnen zijn. Ik ben het ermee eens dat er te veel partijen zijn. Als ik Geert Bourgeois hoor, weet ik dat hij heel dicht bij de CVP staat. Als ik lees wat Patricia Ceysens op haar website over het sociaal liberalisme schrijft, is dat krek hetzelfde als wat wij zeggen, behalve dat het woord christen-democratie er niet in voorkomt. Ik heb mevrouw Ceysens trouwens een e-mail gestuurd om haar te feliciteren met het feit dat ze onze teksten zo goed heeft doorgenomen. In veel partijen zitten mensen die ongeveer hetzelfde denken. Maar het doel van de politiek is niet herverkavelen, het doel is je eigen ding doen.

Stefaan De Clerck deed een nauwelijks verholen overnamebod op de Volksunie.

Debeuf: Ik was niet gelukkig met de timing van dat aanbod. Maar onze standpunten zijn nu eenmaal Vlaamser dan die van de VU. Het Lambermontakkoord is allerminst een grote stap in de staatshervorming. Dat moet de VU-kiezer toch aan het twijfelen brengen. Voeg daarbij het circus van de afgelopen weken en je begrijpt dat heel wat militanten zich afvragen waarom ze nog op de VU zouden stemmen.

De manier waarop de CVP oppositie voert, is ook geen voorbeeld van eenduidigheid.

Debeuf: Nee. Het gaat al iets beter, al vind ik dat de CVP op dit moment als oppositiepartij geen alternatief biedt. Het volstaat niet kritiek te spuien. De CVP moet op de eerste plaats de kiezers redenen geven waarom zij liever met de christen-democraten dan met paars in zee zouden willen gaan.

Veel CVP-mandatarissen hebben blijkbaar moeite met afkicken van de macht.

Debeuf: Heel wat mandatarissen hebben het flink moeilijk gehad. Anderen zwijgen gewoon. Die vonden het interessanter om minister te zijn dan parlementslid. Dat heeft ook met onze partijcultuur en personeelskeuze te maken. De CVP heeft altijd een paar goede bestuurders gehad, die omringd werden door mensen die hen in het parlement braaf moesten steunen. Nu we in de oppositie zitten, hebben we een groep mandatarissen die eigenlijk niet voor het harde politieke werk geschikt is.

Marc Van Peel, de snedige CVP-fractieleider in de Kamer wordt naar Antwerpen versast. Hij zou te veel in het licht van De Clerck staan.

Debeuf: Dat Van Peel in Antwerpen schepen wordt, is een keuze van de afdeling Antwerpen, geen keuze van de partij. Ik vind het jammer dat we de kans hebben gemist om Nahima Lanjri, een heel capabele jonge vrouw, schepen te maken. En ik sta daarin niet alleen. Het is geen goed signaal. Een vernieuwingsoperatie moet op alle vlakken geloofwaardig overkomen. Door Nahima geen schepen te maken, verlies je aan geloofwaardigheid. Het klopt niet dat partijmensen die al twintig jaar in beeld komen de vernieuwing moeten belichamen.

Gaat Patrick Janssens bij de SP bij de vernieuwing niet fundamenteler te werk? Hij durft de oude garde opzij te zetten, ook al breekt hem dat soms zuur op.

Debeuf: Janssens is onaantastbaar. Hij is stevig in het zadel gezet door Steve Stevaert en Johan Vande Lanotte, de twee sterke mannen van de SP. Zijn verkiezing was een formaliteit. De vernieuwing van de SP komt neer op: ‘Ik, voorzitter Patrick Janssens, zeg dat ons thema voortaan gelijke kansen is.’ Dat zou bij ons nooit werken. Janssens kan zeggen wat hij wil, iedereen volgt de leider. Bij ons wordt heftig ruzie gemaakt. Vandaar dat het lijkt alsof het bij de CVP meer rommelt. Wat ook zo is, wij zijn het vaak grondig met elkaar oneens, wij zeggen de voorzitter dat iets niet door de beugel kan. De onaantastbaarheid die Janssens geniet, bestaat niet bij de CVP.

De kritiek van Janssens op zijn mandatarissen, dat sommigen te veel met hun carrière bezig zijn en te weinig met politiek, geldt wellicht ook voor de CVP?

Debeuf: Uiteraard. Daarom pleiten wij voor een profielbeschrijving en een evaluatieprocedure voor onze mandatarissen. Mensen die vijftien jaar in een parlement of deputatie rondhangen zonder iets te hebben gedaan, zijn dodelijk voor een partij. Dat zijn misschien de grote jongens in hun dorp, maar het zijn niet de mensen die we nodig hebben om vooruit te geraken. Op alle niveaus zit de partij met een groep mensen die dringend aan vervanging toe is.

U had ook kritiek op het niveau in het Vlaams parlement.

Debeuf: Niet zozeer het niveau, maar het gebrek aan gedrevenheid van heel wat parlementsleden verontrust mij. Ze zijn uitgeblust, ze hebben geen ideeën. Daardoor krijg je het gevoel dat het mangelt aan niveau bij de Vlaamse verkozenen. Het hoeven echt niet allemaal bollebozen of halve professoren te zijn. Het niveau van de diploma’s is onbelangrijk. Maar het is zielig als je ziet waar sommige mensen hun tijd aan besteden. Vaak zijn het mensen die zelf lui zijn maar in discussies het hoge woord voeren, liefst naast de kwestie. Ze doen misschien hun best, maar je moet ook een constructieve bijdrage leveren.

De reactie van Chokri Mahassine (SP), de vedette uit Limburg, bij de bespreking van het kinderrechtenrapport is daarvan een goed voorbeeld. Van dat verslag was er een speciale versie voor kinderen, vlot leesbaar, met leuke tekeningen en foto’s. Bij de bespreking vond Mahassine echter dat er in het rapport te veel moeilijke woorden stonden. Dat er ook een kinderversie van het rapport bestond, kon hem niet op andere ideeën brengen. En dat is dan dé grote kritiek van de SP op het kinderrechtenrapport. Ik heb me toen rot geërgerd.

Op een ogenblik dat alle politieke partijen het middenveld omarmen, neemt de CVP een beetje afstand van het klassieke eigen middenveld. Omgekeerd zie je dat de grote sociale organisaties in het politieke landschap gaan shoppen.

Debeuf: De input van het middenveld hebben we in de politiek allemaal nodig. Ik krijg af en toe rapporten waarin de Bond van Grote en Jonge Gezinnen zijn prioriteiten opsomt en vraagt er iets mee te doen. Dat vind ik prima. Het is volstrekt logisch dat de Bond ons als gezinspartij aanspoort onze keuze voor het gezin in de praktijk te brengen. Als de CVP duidelijke standpunten heeft en bereid is om naar het middenveld te luisteren, zullen die organisaties bij ons blijven aankloppen. Als wij een onduidelijke en bureaucratische machine blijven, zullen ze naar andere partijen gaan. Maar krampachtig het klassieke eigen middenveld proberen vast te houden, heeft geen zin. Zeker niet als je ziet hoe de lijstvorming er op volstrekt archaïsche wijze door wordt beïnvloed. Het is soms een echt optelsommetje: eentje van elke stand, met op de tweede plaats een ACW-vrouw, uit die deelgemeente, zo oud… Of die persoon politieke ervaring heeft en over de juiste capaciteiten beschikt, speelt geen rol. Dat is voor veel jongeren heel frustrerend. Ik ben dus blij dat we een andere richting uitgaan.

Deelt u de analyse van Bea Cantillon dat er nog slechts een imaginaire breuklijn tussen SP, Agalev en ACW overblijft?

Debeuf: Dat geloof ik niet. Bij Agalev zitten mensen met veel sympathie voor het ACW. Maar een belangrijk stuk van Agalev denkt helemaal anders, haast autoritair groen. Die mensen willen gewoon strenge regels zodat het milieu gerespecteerd wordt, dat de dieren vrij kunnen leven en de landbouw biologisch is. Ik zie ACW daar niet zo snel mee praten. Bij de SP heb je een progressief-socialistische groep. Maar er is ook een groep die heel antiklerikaal is. Overal waar ze een C zien, veranderen ze van kleur. Die groep denkt vaak nog in termen van klassenstrijd. Zolang er bij SP een groep is die in de klassenstrijd gelooft en zolang een grote fractie binnen de groenen een autoritair groene overtuiging aanhangt, denk ik niet dat er snel een samengaan komt.

Is dat de vernieuwing van de laatste kans?

Debeuf:(snel) Als deze vernieuwing niet lukt, is het afgelopen met de CVP. Vorige week stond in de krant ‘de PSC vernieuwt opnieuw’. Als De Standaard of Knack over twee jaar openen met ‘de CVP vernieuwt opnieuw’, hebben we onze reputatie en geloofwaardigheid definitief te grabbel gegooid. Dit keer moet de goede keer zijn. De jongeren willen mee aan de kar trekken en thema’s voorstellen, denk maar aan onze oranje jobs. Dat is een andere kijk op de arbeidsmarkt. Maar het heeft drie jaar geduurd voor de partij ermee naar buiten wilde komen! En intussen verlies je terrein.

Is Stefaan De Clerck de meest geschikte figuur om de vernieuwing in goede banen te leiden?

Debeuf:(zwijgt) Momenteel is er niemand anders. Er is niemand die in de partij op genoeg vertrouwen kan rekenen, die boven de verschillende fracties staat en die toch de wil heeft om te vernieuwen. Alleen vermoed ik dat de voorzitter niet weet wat hij wil. Je moet erin geloven. Als je sceptisch bent, stop dan met de politiek. Een groot probleem in de CVP – ik weet niet of dat ook in andere partijen zo is – is de twijfel die veel partijmensen en militanten verlamt. We kunnen het niet meer, we hebben geen goede boodschap… Er moet snel een moment komen waarop we in alle eerlijkheid kunnen zeggen: we geloven in de christen-democratie, in ons personeel, in onze manier van werken, in onze standpunten en we zijn opnieuw klaar om te winnen. Bij de CVP is het nu nog steeds een kwestie van vlak voor de verkiezingen de machine op gang te trekken en iedereen op te peppen om tegen beter weten in toch in een overwinning te geloven.

Is er een tendens om alles bij het oude te laten? De verkiezingsuitslag was niet goed, maar ook niet slecht.

Debeuf: Dat is een doodlopend spoor. Voor het eerst is de CVP op federaal niveau niet langer de sterkste partij. De CVP suste zichzelf in het verleden altijd met de gedachte dat ze nog steeds de grootste was, ook al ging de partij er bij elke verkiezing op achteruit. Op vijftien jaar tijd is de CVP gehalveerd. Als dat geen signaal is dat er iets schort… Historisch bekeken ligt de conclusie voor de hand: de toestand is erbarmelijk. Je moet gewoon vernieuwen. Tenzij je een partijtje van acht procent wil worden dat prat gaat op haar Grote Gelijk.

Han Renard

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content