De Belg stelt te hoge eisen aan zichzelf, vindt professor Jan De Maeseneer.
Dat de Belg, en vooral dan de jonge Belg, te weinig beweegt, staat met de regelmaat van de klok in de media te lezen, maar zijn die berichten wel terecht? Professor Jan De Maeseneer (UGent) vreest van wel. ‘Je kunt er niet omheen dat de fysieke paraatheid van de modale Belg de laatste twintig jaar gestaag achteruit is gegaan, zeker bij de jongeren’, zegt De Maeseneer. ‘De situatie wordt stilaan problematisch. Een slechtere fysieke paraatheid vergroot de kansen op zwaarlijvigheid immers aanzienlijk. Als we dit probleem nú niet aanpakken, mogen we ons voorbereiden op een toekomstige volwassenengeneratie die veel vatbaarder is voor aandoeningen als artrose en hart- en vaatziekten.’
Over de Belgische senioren is De Maeseneer optimistischer gestemd. ‘We merken bij 50-plussers een tendens om weer meer aandacht te hebben voor beweging en fysieke paraatheid’, zegt Jan De Maeseneer. ‘De geneeskunde legt tegenwoordig ook bewust veel nadruk op het verband tussen fitheid en levensverwachting en dat is bij deze bevolkingsgroep niet in dovemansoren gevallen.’
Een evenwichtig voedingspatroon is voor de meeste Belgen geen prioriteit, stelt De Maeseneer vast. ‘Een kleine groep is heel sterk bezig met gezonde voeding, de anderen laten alles op zijn beloop. Vooral bij lager opgeleiden zien we zorgwekkende voedingsgewoonten ontstaan.’
De Maeseneer noemt de sigaret de voornaamste boosdoener voor de toename van het aantal kankergevallen. ‘De grootste gezondheidswinst die we in de nabije toekomst zouden kunnen boeken, is het radicaal terugdringen van het aantal rokers. Milieuvervuiling speelt zeker ook een rol, al kun je die factor moeilijker kwantificeren. Maar de depressies lijken kanker in te halen als voornaamste doodsoorzaak. Voor de groep van 35 tot 50 jaar is dat zelfs nu al het geval. België telt een schrikbarend hoog aantal zelfmoorden.’ Hoe dat te verklaren valt? Verder dan een begin van een antwoord komt ook professor De Maeseneer niet. ‘De Finnen zitten met hetzelfde probleem; zij wijten het aan hun lange donkerperiode, een excuus dat wij natuurlijk niet kunnen inroepen. Waar het dan wel mee te maken heeft, zou ik niet kunnen zeggen. Misschien is België wel een suïcidale maatschappij. De Belg stelt in ieder geval hoge eisen aan zichzelf. Wij leven dicht op elkaar, en leggen onszelf een moordende stress op.’
België telt één arts per 248 inwoners, wat een van de hoogste penetratiegraden in heel de wereld is. ‘Toch mag men niet vergeten dat een aanzienlijk deel van de artsen niet aan patiëntenzorg doet, wat dit cijfer enigszins vertekent’, nuanceert De Maeseneer. ‘Dat neemt niet weg dat we vooraan staan in het internationale peloton, al brengt dat wel het risico met zich dat al die dokters bepaalde niet-medische problemen mordicus gaan medicaliseren. En in sommige geneeskundige disciplines, zoals de cardiologie en gynaecologie, is er inderdaad duidelijk een personeelsoverschot. Maar in de huisartsengeneeskunde zou het dan weer best kunnen dat we over tien jaar tegen een tekort aankijken. Er is niet alleen de uitstroom van bestaande huisartsen, de nieuwe huisarts, die voor het grootste deel vrouwelijk zal zijn, zal wellicht ook passen voor de tachtigurige werkweek van haar confraters nu.’
G.M.
