De Warande, een privéclub in Brussel waar vooraanstaande Vlamingen elkaar in alle discretie ontmoeten, bestaat twintig jaar. ‘De beste leden zijn degenen die meer geven dan ze krijgen’, zegt Piet Van Waeyenberge, ondernemer en vanaf dag één de bezieler van de club.
‘We hadden een droom’, zegt Piet Van Waeyenberge op bekende wijze. Die droom was: de Vlaamse aanwezigheid in Brussel verankeren in stenen. ‘We wilden een prestigieus huis in de hoofdstad, waar vooraanstaande Vlaamse ondernemers, politici, diplomaten, advocaten, academici, kunstenaars en wetenschappers elkaar konden ontmoeten. En na twintig jaar mag ik zeggen: onze droom is werkelijkheid geworden. Ik mag niet te pretentieus zijn, maar de club is een succesverhaal over de hele lijn.’
Brussel is dik bezaaid met besloten clubs waar ‘belangrijke mensen’ elkaar in een salonnetje zonder pottenkijkers kunnen ontmoeten. Netwerken heet dat dan: kennismaken, ideeën toetsen, gsm-nummers in de Blackberry opslaan. ‘Maar elke club heeft zijn geschiedenis, stijl en cultuur’, weet Van Waeyenberge, voorzitter van De Warande. Cercle du Parc is de club van de hoge adel. Cercle Gaulois is Franstalig en dweept met kunst en literatuur. De Club van Lotharingen is in de eerste plaats een businessclub. ‘De Warande is veeleer een sociale club in de brede zin van het woord’, poneert Van Waeyenberge. ‘We houden nog altijd vast aan onze principes van bij de start: we zijn in Brussel het venster van Vlaanderen op de wereld.’
Voor De Warande haar deuren opende, bestond de helft van de leden van de Franstalige Cercle Gaulois uit Vlamingen. Er was voor hen geen echt alternatief in de hoofdstad. De leden van het Vlaams Economisch Verbond – afdeling Brussel zochten in de jaren tachtig een ontmoetingsplaats en ze hadden al een idee waar die gelegen moest zijn: dicht bij de macht, tussen parlement en paleis aan het Warandepark. Daar kochten de familie Van Waeyenberge (rijk geworden met internationale handel in melk) en de familie Janssen (van het farmaceutische bedrijf) het chique Hotel Empain, een riant neoclassicistisch huis op de hoek van de Hertog- en de Zinnerstraat. Het gebouw werd gerestaureerd met de steun van de Vlaamse regering, die een renteloze lening van 30 miljoen frank (744.000 euro) gaf, en een dertigtal bedrijven die in totaal met 70 miljoen frank (1,74 miljoen euro) over de brug kwamen. Op 29 april 1988 knalde er de eerste champagnekurk.
Vandaag telt De Warande zo’n 1650 leden, waaronder 10 procent vrouwen. ‘Nog te weinig,’ weet ook Van Waeyenberge, ‘maar ze zijn bij ons – in tegenstellingen tot bij veel andere clubs – écht welkom.’ Om lid te worden betaal je een eenmalig toetredingsbedrag van 800 euro, en het lidgeld voor drie jaar bedraagt 2625 euro. Maar zoals Lode Campo, oud-voorzitter van De Warande en ex-topman van C&A België, ooit verklaarde: ‘Er zijn maar weinig leden die privégeld op tafel leggen. Voor de zakenlui betaalt de firma, mensen uit de culturele en sociale sector worden meestal gesponsord, en voor de leden van de Vlaamse regering betalen we met de lidgelden de leningen terug.’
Zowat 80 procent van de leden van De Warande komt uit het zakenleven. De ledenlijst leest als een Wie is wie in het Vlaamse ondernemerslandschap. Iedereen die in Vlaanderen een beetje serieus zaken wil doen, laat zijn naam achter in het gastenboek, dat in de oude koetsendoorgang ligt. Een lid van het eerste uur is Marc Embo. Twintig jaar geleden begon hij een outplacementbureau waarmee hij vijftigplussers begeleidt op zoek naar nieuw werk. Hij schetst het belang van de club voor hem. ‘Lid worden van De Warande was noodzakelijk om naam te maken’, vertelt hij. ‘In De Warande heb ik mijn business opgebouwd. Let op: ik heb er geen zaken gedaan, zelfs geen naamkaartjes uitgewisseld, maar je komt er mensen tegen en zo groeit je naamsbekendheid. En vroeg of laat rendeert dat.’
Niet alleen bedrijfsleiders hebben een lidkaart van De Warande. Ook een reeks professoren, zoals Filip Abraham, Theo Peeters, Matthias Storme, Robert Senelle en de (oud-)rectoren Benjamin Van Camp, André Oosterlinck en Roger Dillemans. Uit de social-profitsector vinden we Mieke Van Hecke (Vlaams Secretariaat Katholiek Onderwijs) terug, net als Peter Degadt (Verbond der Verzorgingsinstellingen), Luc Cortebeeck (ACV) en Piet Vanthemsche (Boerenbond). Alle Vlaamse minis- ters, een hele reeks kabinetschefs en Vlaamse topambtenaren kun je in De Warande tegen het lijf-in-grijs-pak-met-glimmende-das lopen, net als Jean-Luc Dehaene, Wilfried Martens, Karel Van Miert en Annemie Neyts. Recent werd ook de pas verkozen Open VLD-politicus Frederik-Willem Schiltz lid.
Op de ledenlijst prijkt ook de secretaris-generaal van de NAVO, Jaap De Hoop Scheffer, naast ambassadeurs als Frans Van Daele (NAVO), Dominique Struye de Swielande (Washington) en Jan De Bock (Rome). Andere opvallende namen zijn IOC-voorzitter Jacques Rogge, de hevigste Anderlechtsupporter Michel Verschueren, beeldhouwer Hubert Minnebo en auteur Dimitri Casteleyn.
Een kandidaat-lid moet door een Comité voor Aanvaarding worden goedgekeurd en onder meer de kennis van het Nederlands is een vereiste. In artikel 4 van het huisreglement staat: ‘Nederlands is de voertaal van De Warande. Gasten van De Warandeleden kunnen in de taal van hun keuze te woord gestaan worden.’ Van Waeyenberge: ‘We hebben ondertussen ook een toegangsrecht ingesteld voor vooraanstaanden die maar een paar jaar in België verblijven, zoals ambassadeurs of toplui van een multinational. Nederlands is de voertaal en dat steken we niet onder stoelen of banken, maar we nemen ook geen taalexamen af.’
DE DENKGROEP
Zijn er ook Franstalige Warandeleden? ‘Natuurlijk. En die spreken ook Nederlands in De Warande.’ Is het Waalse financieel-economische icoon Albert Frère bijvoorbeeld lid? ‘Nee, maar hij begrijpt waarschijnlijk wel een paar woorden Nederlands en hij zou lid kunnen worden als hij zich daarvoor aanmeldt’, zegt de voorzitter. ‘Maar er zijn wel degelijk Franstalige leden, zoals Axel Miller (Dexia).’ Jean-Paul Votron (Fortis) hoort er dan weer niet bij.
Van Waeyenberge omschrijft het karakter van een Warandelid zo: ‘Hij of zij is vooraanstaand in zijn gemeenschap, maar zonder pretentie, en heeft belangstelling om andere mensen te ontmoeten, van andere horizonten, van andere politieke, religieuze of filosofische overtuiging. Ik zal niet beweren dat we dat ideaal voor de volle 100 procent benaderen. Je hebt natuurlijk leden die alleen maar komen netwerken, hun contacten komen uitbreiden. Maar we willen veel meer zijn, en de beste leden zijn degenen die meer geven dan ze krijgen.’
De hamvraag is natuurlijk wat De Warande de afgelopen twintig jaar verwezenlijkt heeft. ‘Niets. Ze hééft ook niets te verwezenlijken. Ze is er, en dat is genoeg. Ze heeft de levende Vlaamse krachten gebundeld, de forces vives zoals ze dat in het Frans zeggen. Hier kunnen 1650 leden en hun gasten elkaar ontmoeten, maar er worden geen meetings gehouden, persconferenties gegeven of communiqués verstuurd. De Warande is en blijft een privéclub, met grote openheid.’
Drie jaar geleden publiceerde de ‘Denkgroep in De Warande’ een manifest waarin de zelfstandigheid van Vlaanderen becijferd en bepleit werd. Had die toestemming gevraagd om die naam te mogen gebruiken? Van Waeyenberge zucht: ‘Die Denkgroep werd vijftien jaar geleden opgericht, onder anderen door René De Feyter, ex-gedelegeerd bestuurder van het VEV en medestichter van De Warande. Ze vergaderden informeel in onze club. Op een dag heeft De Feyter aan Lode Campo gevraagd of die vergadering zich “Denkgroep van De Warande” mocht noemen. Dat werd geweigerd: ze mochten hier wel samenkomen maar niet onder die naam naar buiten treden. Toen hebben ze zich “Denkgroep in De Warande” gedoopt. Voor ons is het een van de vele groepen die in De Warande vergaderden. Ik herhaal: de leden kunnen bij ons zaken organiseren. We zijn een Vlaamse club, maar apolitiek.’
Toch zorgde de Denkgroep voor schokgolven. ‘Drie jaar geleden publiceerden ze hun manifest, en dat veroorzaakte gezien hun pleidooi voor een onafhankelijk Vlaanderen inderdaad ophef’, bevestigt Van Waeyenberge. ‘Dat zorgde binnen de club voor beroering. Uiteindelijk hebben twee leden ontslag genomen. Twee Nederlanders.’
DOOR EWALD PIRONET/foto lies willaert
