Tsjaikovski voor hedendaagse oren.
Een van de merkwaardigste orkesten in Rusland is het Russisch Nationaal Orkest. Het is een zelfstandige onderneming, pas zes jaar geleden opgericht midden in de woelige tijd die het hele land dooreenschudde. De beste muzikanten wilden weg vanonder de verpletterende betutteling van het ministerie van cultuur. Ze vormden volgens de regels van de vrije markt een nieuw orkest. Ze kwamen uit de andere traditionele orkesten. Onlangs nog stond het Bolsjoitheater op zijn kop omdat de hele trombonesectie tegelijkertijd overstapte naar dat jonge RNO.
Uit de grote orkesten brengen de muzikanten de nog vooroorlogse traditie van muziek met het grote warme hart in een wereld waar de meer moderne nuchtere maar vooral briljante westerse aanpak primeert. Dirigent en oprichter is Mikhail Pletnev (39), die als eenentwintigjarige de gouden medaille van de Tsjaikovski-wedstrijd voor piano in de wacht sleepte. Het winnaarstype. Met succes demonstreerde hij de leefbaarheid van zijn orkest en voor hen versierde hij een westers platencontract.
Zopas verscheen de opname die het orkest onder zijn leiding maakte van een integrale van de zes symfonieën van Peter Tsjaikovski.
Het zijn composities die de ontwikkeling van het genie van Tsjaikovski documenteren : van simpele volkse muziek naar muziek waarin alle leed van de wereld samengebald lijkt. Ze borrelen over van melodische en harmonische rijkdom en hebben een niet mis te verstane romantische ondertoon. Daarbij moet vermeld worden dat de componist meerdere keren een onderliggend buitenmuzikaal programma laat vermoeden.
De moeilijkheid bij de uitvoering is om niet in de val van het holle pathos of van de regelrechte meligheid te trappen : niet alle symfonieën gelden universeel als juweeltjes van diepgang, evenwicht en verinnerlijking. Pletnev geeft Caesar wat Caesar toekomt. Hij dirigeert intens, in lange bogen en gaat gereserveerd in op de fantasievolle suggesties. Die aanpak loont vooral in de trage delen : ze klinken verrassend overtuigend. Het virtuoos, genuanceerd en gedisciplineerd spel van het orkest volgt hem daarbij op de voet. Of, hoe je Tsjaikovski vandaag aanvaardbaar kan maken. In deze muziek valt heel wat te ontdekken en te koesteren.
Lukas Huybrechts
Tsjaikovski – Symfonieën1 tot 6 o.l.v. Mikhail Pletnev- Deutsche Grammophon 5cd’s 449 967-2. Pletnev komt als pianist op 13.11 naar het Conservatorium in Brussel. Hij speelt dan Chopin.
Mikhail Pletnev : intens, in lange bogen.
