De liberalisering van de energiemarkt zet arme mensen letterlijk in de kou.
Eind 2004 waren 2251 Vlaamse huishoudens volledig afgesloten van de elektriciteitstoevoer, en 1189 van gas. Hoeveel gezinnen momenteel zonder gas of elektriciteit leven, is niet duidelijk, maar Mieke Vogels (Groen!) beweert dat het aantal energiearmen sindsdien nog sterk gestegen is, mede door het vrijmaken van de energiemarkt.
Dit najaar voert Welzijnszorg, de christelijke vereniging die strijdt tegen armoede en uitsluiting, campagne voor het recht op betaalbare energie. Welzijnszorg stelt vast dat een groeiende groep mensen worstelt met haar energiefactuur, en maant de politiek aan tot actie. Vlaams parlementslid Mieke Vogels is van plan aan die oproep gehoor te geven. ‘De situatie dreigt stilaan dramatisch te worden.’
Vogels vindt dat de nieuwe energieleveranciers hun sociale opdracht verwaarlozen door massaal slecht betalende klanten te dumpen. Vooral leverancier Nuon wordt door de Groen!-politica met de vinger nagewezen. ‘Dat bedrijf gaat bijzonder agressief te werk bij het werven van klanten en houdt beïnvloedbare, arme mensen voor dat hun factuur veel en veel lager wordt als ze zijn klant worden. Bij de eindafrekening is vaak het tegendeel waar, en als de mensen niet kunnen betalen, aarzelt men niet om prompt de elektriciteit af te sluiten. Nuon staat bekend als een groene energieleve-rancier, en wordt zelfs gepromoot door de Bond van Grote en Jonge Gezinnen, maar ik begin toch te denken dat we zijn menslievende imago wat moeten bijstellen.’ Nuon laat in een reactie weten dat het zich steeds aan de marktregels gehouden heeft.
Wanneer een gezin gedropt wordt, komt het terecht bij een sociale leverancier. Als men ook daar niet betaalt en er sprake is van ‘klaarblijkelijke onwil’, kan de LAC (Lokale Adviescommissie, voorgezeten door het OCMW) beslissen om alle energietoevoer te schrappen. Welzijnszorg wil de ‘klaarblijkelijke onwil’ uit de wet, en vindt dat volledig afsluiten nooit kan, omdat ‘elk gezin recht heeft op energie’. Vogels gaat zo ver niet. ‘Er zijn mensen die weigeren te betalen, bij dergelijke wanbetalers of fraudeurs heb je geen andere keuze dan het licht uit te doen. Tegelijk zeg ik: er moet onomstotelijk bewezen zijn dat er sprake is van onwil. Het was de bedoeling dat ieder OCMW dat door zijn eigen energiecel zou laten onderzoeken. Maar het vrijmaken van de energiemarkt is zo overhaast gebeurd dat de OCMW’s op snelheid worden gepakt.’
Vogels pleit ervoor om alle afsluitingen op zijn minst op te schorten tot na de winter om de procedures in orde te krijgen en sociale drama’s te vermijden. ‘Anders voorspel ik in onze steden Parijse toestanden: de vreselijke branden die onlangs de Franse hoofdstad teisterden, troffen vaak gezinnen bij wie de elektriciteit afgesloten was. Zij zochten andere manieren om zich te verwarmen. Bijzonder gevaarlijk.’
J.V.B.
