De Amerikaanse filmpresident wordt finaal van zijn voetstuk geslagen.

De timing van de bioscoop-release van “Wag the Dog” was zo mogelijk nog perfecter dan van “Primary Colors”. Deze satirische prent van Barry Levinson belandde in de Amerikaanse zalen net op het moment dat de VS ermee dreigde Irak aan te vallen indien Sadam Hoessein zich niet onvoorwaardelijk neerlegde bij alle VN-eisen. Was Clinton die oorlog niet aan het gebruiken als bliksemafleider voor zijn problemen op het thuisfront, nu de aantijgingen van Monica Lewinsky de voorpagina’s beheersten?

En wat vertelt het profetische scenario van “Wag the Dog”? Net voor de verkiezingen wordt de president ervan beschuldigd een minderjarig padvindstertje in een zijkamertje van de Oval Office te hebben lastiggevallen. Om de aandacht van de media af te leiden, zit er voor zijn adviseur maar een ding op: een oorlog simuleren. Met Albanië bijvoorbeeld. Om deze virtual reality show te realiseren, wordt een gevierde Hollywoodproducer ingeschakeld die zijn ouderwetse showbizz instinct aan de digitale revolutie paart.

Het echte doelwit van “Wag the Dog” is minder Washington dan Hollywood; uiteindelijk is het minder Robert De Niro’s probleemoplosser dan Dustin Hoffmans producer die de meeste aandacht voor zich opeist, de beste scènes en dialogen toegespeeld krijgt in het sardonisch script van David Mamet. Hoffman imiteert in zijn vertolking zowel de fysieke eigenaardigheden (onnatuurlijk gebronsd, buitenmaatse bril, opgeföhnd zwartgeverfd haar) als de megalomane trekjes van Robert Evans, op jonge leeftijd heerser van een studio – Paramount – maar ten val gebracht door overmoed, cocaïneverslaving en criminele connecties.

De producer uit “Wag the Dog” mag dan nog een meester-charlatan zijn, zijn oplichterijen werken aanstekelijk. De film is bijna een ode aan het plezier van het misleiden, een kunst waarover het Californische filmbedrijf beslist kan meespreken.

Presidentiële satire van een totaal ander gehalte krijgen we in de nieuwe film van Joe Dante, “The Second Civil War”, een productie van de abonneetelevisie-zender HBO. Hier loopt, nadat de gouverneur van Idaho de grenzen sluit om de toestroom van immigranten tegen te gaan, de waanzin zo uit de hand dat er een heuse burgeroorlog dreigt te ontstaan. Hier geen satirische prikjes, maar ronduit vernietigende karikatuur, vaak even absurd als venijnig.

Het Amerikaanse publiek wordt de laatste tijd door zijn filmpresidenten niet verwend. Eerst kregen we in “Absolute Power” van Clint Eastwood de prez als een SM-minnende schurk van jewelste, bovendien nog gespeeld door Gene Hackman, de incarnatie van de modale Amerikaan. In “The Second Civil War” sleept de bewoner van het Witte Huis zijn land mee in het ondenkbare: de tweede burgeroorlog uit de geschiedenis. Zowel in “Wag the Dog” als in “Primary Colors” zou de president “nieuwe stijl” zich hebben vergrepen aan kleine meisjes. Het vervelende is dat al deze presidentiële figuren geloofwaardiger overkomen dan de enige positief heldhaftige supreme chief van de laatste tijd: Harrison Ford die in “Air Force One” eigenhandig de First Family moet redden uit de klauwen van goddeloze terroristen.

Waar is de tijd gebleven dat presidenten in Hollywoodfilms steevast als eerbiedwaardig, aseksueel en honderd procent betrouwbaar werden afgeschilderd? Ideaal dat nog het best werd belichaamd door Henry Fonda (van “Young Mr.Lincoln” van John Ford tot “Fail Safe” van Sidney Lumet). Geen nood, na al die presidentiële engerds van de laatste maanden, lijkt het tegenoffensief al begonnen. In “Deep Impact” de nieuwe rampenfilm van deDreamWorks studio waarmee in Amerika deze week het zomerseizoen van start gaat, krijgt de president alweer zijn waardigheid terug en wordt hij gespeeld door Morgan Freeman, een acteur die een en al vertrouwen inboezemt. De president is hier oké – minder leuk is het dramatische nieuws van zijn televisietoespraak tot het Amerikaanse volk: een meteoor komt in grote vaart op onze aarde afgestormd, met als gevolg het nakende einde van Gods eigen Amerika (de rest van de wereld, toch goed voor de helft van de omzet van de Hollywoodstudio’s, wordt nauwelijks vermeld). Deze president heeft geen tijd om te scharrelen en weet wat hem te doen staat: de schuilkelder wordt in gereedheid gebracht voor een paar duizend uitverkorenen (niemand boven de vijftig) die het voortbestaan van het mensenras moeten garanderen. De rest kan stikken. Oef, eindelijk nog eens een president die de vrouwen gerust laat en van aanpakken weet!

P.D.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content