De vraag houdt wetenschappers al 150 jaar bezig: waarom is ijs glad? Het zal niet verbazen dat onderzoekers uit het schaatsgekke Nederland mee aan de basis van het antwoord liggen. Dat antwoord is kinderlijk eenvoudig: dansende watermoleculen in de toplaag van het ijs maken het glad – zo blijkt uit een publicatie in Physical Review X.

IJs is het gladst bij een temperatuur rond min 10 graden. Bij hogere temperaturen is het te zacht, bij lagere is er veel meer frictie tussen ijs en bewegende objecten erop, waardoor de gladheid vermindert. Uit simulaties bleek dat de verschillen verklaard kunnen worden door de snelheid van bewegingen van watermoleculen. Als de temperatuur zakt tot min 100 graden bewegen ze helemaal niet meer.

Een waterlaagje op het ijs zou alleen helpen bij heel hoge schaatssnelheden.

Andere wetenschappers stellen in Nature Chemistry dat een wateroppervlak een uitstekende plek voor chemische reacties is. Ze kunnen er tot tienduizend keer sneller gaan dan in het water zelf. De onderzoekers slaagden erin een reactie van fenol op licht aan het wateroppervlak te filmen. Een huzarenstukje, want de reactie voltrekt zich in een biljoenste van een seconde.