JA

Jef Van Balen

‘Door de nieuwe Europese grondwet staat België een flink stuk van zijn soevereiniteit af. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe ingrijpend dat wel is. Een essentiële vraag is: vindt de Belg dat een goede zaak? Over zo’n belangrijk thema moet je gewoon de publieke opinie raadplegen. Sommigen zeggen dan: laat dat de politici maar oplossen. Verkiezingen gaan echter nooit over specifieke thema’s, maar over een totaalpakket. En verkozen worden geeft je volgens mij geen politiek mandaat dat tot in de hemel reikt. Het oude praatje dat je de bevolking niet goed genoeg kunt informeren, valt door de moderne technieken weg.

Bepaalde mensen gaan dit referendum onvermijdelijk misbruiken om er een test voor de regering van te maken, dat klopt. Maar wie van kwade wil is, kan nagenoeg alles misbruiken. Ik vind dat geen argument tegen een volksraadpleging. Het is de taak van verantwoorde politici om zulke slinkse pogingen te counteren en te wijzen op de positieve verwezenlijkingen van Europa. En om duidelijk te maken dat het al dan niet toetreden van Turkije helemaal los staat van de Europese grondwet.

De politici van dit land verstoppen zich nu al jaren achter de mantra: ‘Sorry, we moeten deze maatregel doorvoeren van Europa.’ Het wordt toch eens tijd dat we zeggen hoeveel baat België bij de Europese Unie heeft. De man in de straat begrijpt dat best, als je het maar concreet maakt. Een voorbeeld is de euro. Beeld je eens in dat we zouden moeten teruggrijpen naar de Belgische frank. Wie wil dat? We moeten dat soort essentiële positieve verworvenheden belichten.

Als het een nee wordt, houden we daar vanzelfsprekend rekening mee. Anders lach je met de mensen. Een Conventie aangeduid door de verschillende parlementen, stelde de grondwet samen. Toch staat letterlijk onder de grondwet dat hij gemaakt is ‘namens de burgers’. Dan mogen die burgers van mij toch wel eens zeggen wat ze van dat werkstuk denken.’

NEE

‘Tussen 2003 en 2007 komen er in dit land niet minder dan vier verkiezingen. Op een moment dat veel verkozenen menen dat het geen kwaad idee is om meer stembusgangen te laten samenvallen, wil men er nu nog een stemming bij? Fenomenale juridische risico’s voor een heel beperkte democratische meerwaarde zijn dat. De regering heeft het verdrag voor de Europese grondwet immers al ondertekend. Als de uitslag van die volksraadpleging negatief uitvalt – en die kans is toch aanzienlijk – dan gaat België met de billen bloot. Overigens, waarom het volk wel raadplegen over de Europese grondwet, uiteindelijk toch een heel technisch dossier, en bijvoorbeeld niet over de snelbelgwet of het migrantenstemrecht?

CD&V is niet a priori tegen volksraadplegingen, maar als je het doet, moet je het wel goed doen. Met andere woorden: de grondwet moet het toelaten, en dat is nu niet het geval. De Raad van State ziet grondwettelijke bezwaren, dat kan je volgens ons niet zomaar onder de mat vegen. Verder zijn de kansen op misbruik natuurlijk enorm groot. Het is zo klaar als een klontje dat andere thema’s, en met name de onderhandelingen over de Turkse toetreding, het debat zullen overschaduwen. De bevolking moet dringend beter voorgelicht worden over de Europese Unie. Maar daar heb je geen volksraadpleging voor nodig.

Een maatschappelijk debat over de Europese grondwet ware nuttig geweest, daar ben ik het mee eens. De recente Europese verkiezingen hadden daar het ideale moment voor kunnen zijn. Premier Guy Verhofstadt (VLD) vond het echter nodig om van die verkiezingen een vertrouwensstemming over hemzelf te maken. De kans om echt inhoudelijk over Europa te praten, werd zo doelbewust gemist. Dan heb je achteraf nog weinig recht van spreken natuurlijk.’

‘We moeten wijzen op de positieve verwezenlijkingen van Europa.’

‘De Turkse toetreding zal het debat overschaduwen.’