Otmar Lang staat in voor de klank van de strijkers van de Wiener Philharmoniker.

Eind vorige eeuw musiceerden alle strijkers van de Wiener Philharmoniker op instrumenten van vioolmaker Gabriel Lemböck. Die had in 1870 een zaak opgezet bij het nieuwe Musikverein-gebouw, waar het orkest optrad. In twee decennia vervaardigde hij complete stellen strijkinstrumenten die de muzikanten in bruikleen kregen.

Het bedrijfje van Lemböck ging inmiddels in vijf verschillende handen over. De voorlaatste eigenaar verkocht de instrumenten tegen lijfrente aan het Musikverein, om zijn pensioen bij te spijkeren. Maar sinds 1973 blijft Otmar Lang, de huidige bezitter van de zaak, ze wel onderhouden, herstellen en op reis begeleiden. Zonder die zorg op tournee zou de kwaliteit van de concerten trouwens niet zijn verzekerd. Een viool die, bijvoorbeeld, aan grote kou wordt blootgesteld, moet traag tot kamertemperatuur worden opgewarmd. En er valt altijd wat te repareren. Het gebeurde al dat een cello op een luchthaven vijf centimeter water in de buik kreeg. Waarop het vijf dagen duurde voor ze weer speelklaar geraakte.

?De strijkinstrumenten die Philharmoniker en Staatsoper nu gebruiken, zijn doorgaans tachtig tot honderd vijftig jaar oud,? vertelt Lang. ?Ze zijn niet alle door mijn voorgangers gebouwd. Maar toch zijn het allemaal Wiener Instrumenten. Zo willen het de traditie en de harmonie in het orkest. Overigens produceerde de Weense vioolmakersschool een eigen klank : rond en zacht, zeer herkenbaar.?

De winkeldeur aan de Canovagasse staat niet stil. Muzikanten groot en klein leggen er hun problemen op de toog en willen hun instrument zo snel mogelijk gerepareerd ophalen. ?Alles is dringend, ieders instrument is het belangrijkste. Nieuwbouw is louter hobby geworden,? glimlacht Lang.

Een viool bouwen, vergt tweehonderd uren arbeid. Laag na laag wordt vernist, het drogen verloopt langzaam. Soms duurt het een jaar eer het instrument kan worden getest.

In het atelier is een medewerker bezig met esdoorn, spar ( ?Fichte?) en lijm. De hoofdcomponenten. Wat een viool kan kosten ? ?Van 150.000 frank tot miljoenen…?

LEREN LEVEN ZONDER WROK

?Wenen telt tien vioolbouwers. Zakelijke concurrenten, maar zeker geen vijanden. We vinden mekaar goed in onze kleine vakgroep. Mijn echtgenote en ik hebben drie medewerkers in dienst, twee mannen en een vrouw. We hopen dat een van hen de zaak overneemt, want we hebben geen kinderen. Jonge mensen moeten kansen krijgen,? vertelt Otmar Lang.

Hij is geen Wiener van origine. Hij werd in 1937 geboren in Bohemen, Tsjechië. ?In Fleissen, graafschap Saksen, in de muziekdriehoek.? Zijn familie behoorde tot de groep volksduitsers in het Sudetengebied die, eind de Tweede Wereldoorlog, door het communistische regime uit Tsjechoslovakije werd verdreven. ?Als Heimatvertriebene vluchtten we naar Salzburg, het centrum van het muziekleven in West-Oostenrijk. De ontheemding liet geen bitterheid na in mijn gemoed. In Europa moet iedereen zonder wrok leren samenleven.? Otmar studeerde viool, leerde het vioolbouwersvak van zijn vader, werd gezel en belandde zo in Wenen. Hij is nu een kwarteeuw Geigenbaumeister. Heel die tijd ging hij om met muzikanten.

?Doorgaans moeilijke lui, ik-mensen. Net sportprofs. Ze gebruiken de instrumentenmaker bij gelegenheid als bliksemafleider, zoals een voetballer die op zijn schoenmaker sakkert bij het missen van een open kans. Laatst dienden zich twintig kandidaten aan voor één plaats in het orkest. De strijd verloopt in zo’n geval bikkelhard. Wie het haalt, moet een dag later echter zijn individualisme omruilen voor het groepsgedrag dat het orkest vereist. Iedereen wil naar de top, wil een Yehudi Menuhin worden. Bij de Philharmoniker geraken of, als dat niet gelukt, bij een andere orkest. Sommigen houden het na een tijd op leraar.?

Een gang leidt van het atelier naar het hart van het massale Musikverein-gebouw. Waarom de Grosse Saal zo’n uitstekende akoestiek heeft ? ?Omdat er zoveel zachthout in zit verwerkt, van de klankkast onder het parket tot het dak. Het plafond is gemaakt van klavierhout. Maar over al die zaken kan de gids van het Musikverein u beter inlichten.?

Otmar Lang : Muzikanten gebruiken de instrumentenmaker bij gelegenheid als bliksemafleider. Zoals de voetballer die een open kans mist, op zijn schoenmaker sakkert.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content