Info : Nobelprijswinnaar Tutu (73) kreeg onlangs een eredoctoraat aan de universiteit van Gent. Hij was aarts- bisschop van Kaapstad en voorzitter van de Commissie voor Waarheid en Verzoening.
Ik heb kritiek op de regering, maar ik vind tegelijk dat Zuid-Afrika het goed heeft gedaan. Toen de apartheid tien jaar geleden ophield te bestaan, vreesde iedereen een bloedbad. Vandaag gaan zwarte en blanke kinderen samen naar school. De politie moet hen niet beschermen, zoals in Noord-Ierland. De conflicten die we in de vroegere Sovjet-Unie zien, bestaan bij ons niet. Dat hebben we grotendeels aan Nelson Mandela te danken. Toen die besliste om met het apartheidsregime te onderhandelen, gingen velen niet akkoord. Maar hij sprak – na al die jaren in de gevangenis – over verzoening en vergeving, niet over wraak. En hij had genoeg autoriteit om de verzoeningspolitiek door te zetten.
Het is bekend dat ik onlangs openlijk kritiek heb gegeven op de regering van president Thabo Mbeki. In de strijd tegen aids bijvoorbeeld hadden we een grote campagne kunnen opzetten. Maar in plaats daarvan hebben we alleen ontzettend veel tijd verspild. Een even groot probleem is de armoede in Zuid-Afrika. Wat betekent black economic empowerment als alleen een kleine elite daarvan geniet? Er leven veel te veel mensen in armoede, terwijl slechts enkelen zeer rijk zijn geworden. Daarover moeten we een open debat kunnen voeren. Ik ben geen lid van de regeringspartij ANC. Maar ik mag niettemin vrij mijn mening verkondigen.
Dat niet iedereen gelukkig is met wat ik zeg, daar kan ik mee leven. Ik geloof dat ook God het goedvindt dat ik kritiek geef.
Ook op andere landen, zoals Zimbabwe. De regering van Robert Mugabe schendt de mensenrechten. Ondanks alle goede dingen die hij heeft gedaan, is dat totaal onaanvaardbaar. Mugabe wordt in Afrika nog steeds geïdealiseerd. Veel mensen vinden het schitterend dat hij de blanken hun gronden afneemt en dat hij hen in elkaar laat slaan. Het blanke regime in Rhodesië was ontstellend brutaal en het duurt generaties voor mensen dat vergeten.
Ook Zuid-Afrika is driehonderd jaar koloniale en racistische onderdrukking nog niet vergeten. Vergeten vraagt tijd.
De Afrikaanse bevolking weet dat Europa rijk werd door de uitbuiting van Afrika. Daarin vinden gewetenloze politici nu een perfect excuus om de mensen op te zetten tegen de blanke vijand. Dat fenomeen is niet typisch voor Afrika, ook Europa is ermee vertrouwd.
Europa heeft doorheen de geschiedenis zoveel moorden op zijn geweten dat het zich diep moet schamen. De oorlog in Bosnië is nog niet zo lang voorbij. Ook de Amerikanen zijn niet vrij te pleiten van repressie en uitbuiting. Ook zij zullen ooit met het wangedrag van hun voorouders in het reine moeten komen.
Of het ANC momenteel een identiteitscrisis doormaakt? Het bevindt zich alleszins in een moeilijke positie. Het ANC vormt een brede koepel waaronder alle mogelijke strekkingen huizen. In het begin werkte dat: het apartheidsregime was zo onrechtvaardig geweest, dat we alleen maar een betere wereld wilden. Tot welke strekking iemand behoorde, was niet belangrijk: alleen het doel telde.
Maar die koepel scheurt, nu er geen gemeenschappelijke – koloniale- vijand meer is. Want zo zit de wereld in elkaar: Ronald Reagan oogstte succes omdat hij de Sovjet-Unie tot grote vijand kon uitroepen. George W. Bush heeft zijn schurkenstaten. Een collectieve tegenstander creëert zekerheid. Omdat de mensen zich verenigd voelen, wij samen tegen de vijand.
Maar we zouden vaker aan de woorden van Jezus moeten denken: we zijn één grote familie.
Desmond Tutu
