Het stadsbestuur kan geen steen verplaatsen of er wordt wel ergens een actiecomité opgericht.
Bijna vijfhonderd jaar geleden dwong keizer Karel V vijftig vooraanstaande Gentenaars om blootsvoets, in een wit boetekleed en met een strop rond hun nek door de stad te trekken. Een vernedering pur sang omdat de stad geweigerd had belastingen te betalen. Veel hebben de Gentenaars daaruit niet geleerd: ze zijn nog even koppig als toen, slikken niet zomaar alles en weten hoe ze zich moeten groeperen.
Al in de Middeleeuwen verenigden de Gentenaars zich in dekenijen om de belangen van hun wijk te verdedigen. Vandaag telt Gent nog ongeveer zestig gebuurtedekenijen met daarboven een opperdekenij. Ook in Mechelen, Deinze en Wetteren bestaat er nog zo’n overkoepelende structuur. ‘Maar alleen in Gent verloopt dat zo gestructureerd’, aldus opperdeken Eli De Rijck. ‘Onze opperdekenij is de best georganiseerde van gans Europa.’ Grosso modo zijn er in de stad twee soorten dekenijen: enerzijds de klassieke, commerciële groepen waarin handelaars hun belangen verdedigen en anderzijds de sociale dekenijen die in woonwijken worden opgericht.
Sinds een aantal jaar neemt de macht van de dekenijen af omdat ze steeds minder worden gebruikt om wantoestanden aan te klagen. In theorie zijn het nog steeds belangenverenigingen, maar als Gentenaars écht willen protesteren, doen ze dat door middel van actiegroepen. ‘De huidige buurtcomités of actiegroepen ontstaan spontaan rond één bepaald probleem’, zegt Arthur De Decker, die zich in de loop van de jaren al voor verschillende actiegroepen heeft ingezet. ‘Zodra het probleem is opgelost, verdwijnt de onderlinge solidariteit even snel als ze er gekomen is.’
Succesverhalen zoals dat van de bewoners van de Kortrijksesteenweg die onlangs de bouw van CM-kantoren wisten tegen te houden, geven veel andere groepen hoop. Ook in de deelgemeente Sint-Amandsberg haalden de actievoerders hun slag thuis: het stadsbestuur koopt het braakliggende Rozebroeken-terrein op en zal er een stadspark van maken. Maar veel meer acties krijgen geen gehoor of geen antwoord, omdat de eisen onhaalbaar zijn of omdat er te grote belangen mee gemoeid zijn. Ook de mensen van het Actieplatform Gent Sint-Pieters, die zich verzetten tegen de grootschalige bouwplannen in de buurt van het Sint-Pietersstation, maken zich geen illusies. ‘Het is niet onze bedoeling om de plannen van het stadsbestuur een halt toe te roepen’, luidt het. ‘We willen vooral dat de buurtbewoners inspraak krijgen in het dossier.’
Gent is niet de enige stad die met actiegroepen te maken heeft: ze zijn een fenomeen van alle grote steden. Als er in Gent al wat meer zijn, heeft dat vooral te maken met de aanwezigheid van de universiteit en de hogescholen, waardoor er in de stad opvallend veel hooggeschoolden wonen. De Decker: ‘Veel voortrekkers van comités zijn studenten die hier na hun studies zijn blijven plakken. Niet dat de échte Gentenaars niet naar de buurtvergaderingen komen, maar ze zijn zeker niet in de meerderheid.’
Door Ann Peuteman
