De Sint-Pauluskerk bijna gerestaureerd.

Achtentwintig jaar na de brand die de kerk beschadigde en het klooster in de as legde, is de restauratie van de heldere Sint-Pauluskerk aan de Antwerpse Veemarkt bijna voltooid. De predikheren kozen in de dertiende eeuw dit drassige stuk grond, op den Dries, voor de bouw van een kloostercomplex (1262). Enkel de wijdingsoorkonde uit 1276 laat een datering toe, verdere gegevens over de ligging, het bouwvolume en het uitzicht ontbreken.

Een plattegrond uit 1582 vult echter dit onbekend stuk verleden gedeeltelijk aan. Voor de heraanleg van een aantal straten dwars door het kloostercomplex en nooit gerealiseerd brachten de zestiende-eeuwse stadsplanners een deel van het oude complex in kaart. Deze 400 jaar oude kaart is voor de archeologen, die sinds 1990 verscheidene opgravingscampagnes organiseerden, de enige leidraad. De plannen bevatten echter een schat aan informatie op basis waarvan enkele funderingen en goedbewaarde muren van de eerste Dominicanenkerk werden blootgelegd. Muren in Doornikse kalksteen en mooi baksteenmetselwerk, kraagstenen en drie portalen met geprofileerde omlijstingen behoren tot de belangrijkste vondsten. Vooral de roodkleurige beschilderingen (einde veertiende, begin vijftiende eeuw) zijn een zeldzaamheid in Vlaanderen.

Traditioneel is ook de ondergrond van de Sint-Pauluskerk één groot knekelveld. Door de eeuwen heen zijn de ondergrondse begraafplaatsen vernietigd en opgeruimd. Toch konden de archeologen een aantal goed bewaarde grafkelders met tongewelven blootleggen die ons een beter inzicht geven in de gangbare begrafenisrituelen.

Het kerkinterieur is, in tegenstelling tot de meeste andere kerken, bijna volledig origineel. Tijdens de Franse bezetting redde prior Cornelus Joseph Peltiers zijn kerk en klooster door de ?eed van haat? af te leggen. Het leverde Peltiers ook de haat op van zijn medeburgers. De gebrandmerkte prior viel tussen de plooien van de geschiedenis, geen graf, geen doodsbericht en al helemaal geen geschilderd eerbetoon. Tijdens de Franse Revolutie werden de kloosterlingen verdreven en verhuisden schilderijen en waardevolle kerkstukken naar Parijs. Bijna alles, op één Rubens na, werd gerecupereerd na de Slag van Waterloo. Dit jaar nog zullen de vijftien gerestaureerde mysteries van de rozenkrans van meesters als Rubens, Van Dyck, Teniers, Jordaens de kerk opnieuw sieren. Samen met de rijk gebeeldhouwde kerkmeubelen uit Rubens’ tijd, enig in onze gewesten, het monumentale orgel, het koorgestoelte en hoogkoor geven ze deze eeuwenoude kerk haar ziel terug.

Tine Vandendriessche

De Sint-Pauluskerk is gratis toegankelijk iedere dag van 14.00 tot 17.00 uur (1/5 tot 30/9).

Zicht op het hoogkoor na het wegnemen van de grafplaten.