Een neurochirurg beweert dat hij bijna klaar is voor de eerste hoofdtransplantatie.
Tien jaar geleden haalde de Italiaanse arts en praatjesmaker Severino Antinori de voorpagina’s met zijn claim dat hij mensen had gekloond, maar om privacyredenen kon hij het resultaat niet tonen. Hij verdween in de vergetelheid als een clown die even de aandacht trok.
Sinds kort is er een andere Italiaan die het wereldnieuws haalt met een spectaculaire medische claim. Neurochirurg Sergio Canavero kondigt aan dat hij tegen eind 2017 de allereerste hoofdtransplantatie zal uitvoeren. Hij zal het hoofd van een man met een zwaar gehandicapt lichaam overplaatsen naar het (normale) lichaam van een hersendode patiënt. Hij klinkt alsof hij de techniek zo goed als rond heeft.
Daarbij steunt hij op werk van andere wetenschappers, dat recent gepubliceerd werd in Surgical Neurology International, een vakblad dat niet hoog staat aangeschreven. Het toont aan dat het mogelijk is om een beschadigd ruggenmerg te herstellen door een ingreep die gebruik maakt van de stof polyethyleenglycol. Die zou instrumenteel zijn in het laten versmelten van wanden van cellen. Dat is nodig om zenuwcellen te verbinden en een functionerend ruggenmerg te creëren.
Maar bij nader toezien zijn de resultaten, behaald bij ratten, muizen en één (zielige) hond, uitermate mager. Wetenschappers vragen zich af waar Canavero het lef vandaan haalt om op basis van dit broddelwerk zo’n extravagante claim te maken. Het is uitermate moeilijk om zelfs een gedeeltelijk beschadigd ruggenmerg te herstellen – getuige de vele mensen die voor de rest van hun leven minstens gedeeltelijk verlamd zijn.
Der Spiegel bracht een ontnuchterende analyse van de levensloop van Canavero, die Antinori de loef kan afsteken qua extravagantie. Het blad beschreef ook de enige bekende proef met het ‘onthoofden’ van een aap en het connecteren van dat hoofd aan sondes en elektrodes – het moet een van de wreedste experimenten zijn die ooit op een aap werden uitgevoerd.
In een soort ‘droom’ wordt omschreven hoe de ingreep op een mens eruit zou zien: een 80-koppig team zou 36 uur in het getouw zijn om het hoofd los te snijden van het ene lichaam en te koppelen aan het andere. Je zou Canavero’s optreden als wansmakelijke kolder van de hand kunnen doen, als hij wanhopige mensen tenminste geen valse hoop zou geven.
Science Translational Medicine publiceert ondertussen een studie die aantoont hoe het wel kan: elektrodes in de hersenen van een verlamde man die gekoppeld waren aan een robotarm lieten toe dat hij ‘gevoel’ kreeg in de robotvingers. Dat is realistischer dan Canavero’s sciencefiction.
Het is ondenkbaar dat een beschadigd ruggenmerg met de huidige kennis zomaar hersteld kan worden.
