Accordeonbal en boerenvoodoo.

Op twee uur van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince liggen, verborgen in de bergen, de dorpjes Fond-des-Nègres en Fond-des-Blancs.

Door een merkwaardig toeval leven er in Fond-des-Blancs nog afstammelingen van een Pools regiment. Tijdens de onafhankelijkheidsoorlog kreeg dit regiment het bevel 600 zwarten af te slachten. Napoleon wilde de slavernij opnieuw invoeren, en had besloten hard op te treden. Maar de soldaten weigerden de instructies op te volgen. De inwoners wisten kort daarna het Franse juk af te schudden, en in 1804 gaf de Haïtiaanse keizer Dessaline iedereen de vrijheid, inclusief de Polen. Ze mochten blijven, en werden van toen af als Haïtianen beschouwd.

De koloniale traditie staat hier nog hoog aangeschreven. De plattelandsbewoners voeren nog altijd hofdansen uit, van menuet tot contradans. Het is beslist geen slaafse imitatie van de dansen van de blanke kolonisten. Men mag gerust van een tegencultuur spreken, die de Haïtianen de gelegenheid gaf op een ironische en ludieke manier vijandige en vreemde elementen in hun eigen cultuur te integreren.

Iets verder ligt Fond-des-Nègres, een roemrucht oord van de voodoocultus. Elke voodoosociëteit is georganiseerd rond een priesteres ( mambo) of een priester ( houngan). De dienst vindt traditioneel plaats in een zuilengalerij, in aanwezigheid van een groep geïnitieerden: drummers, zangers en dansers. Hun repertoire sluit aan bij de figuren uit het voodoopantheon die tijdens de dienst bezit zullen nemen van het lichaam van de meester(es): de slang Damballah, de kokette liefdesgodin Erzulie, Papa Legba, Hermes (god van de kruispunten) en Baron Samedi (god van de dood)…

Het enige officiële gezicht van de geheime voodoosociëteit is de raramuziek. De raramanifestaties zijn verbonden met agrarische rites. De muziek duikt rond carnaval op, om na Pasen opnieuw ondergronds te gaan. In die tussenperiode dalen er verschillende bands af uit de bergen. Onder het aanhoudende en hallucinante ritme van de bamboehoorns ( vaccines) voeren de boeren de kombit uit. In een langzaam aanzwellend crescendo vullen vaccines en gezongen dialogen de kleine zandwegen. De menigte groeit bij elk kruispunt aan, en ettelijke kilometers worden te voet afgelegd. Daarna verdwijnt de processie als een luchtspiegeling.

In het Zuiderpershuis staan er drie delen op het programma. Er is een concert/bal met traditionele Franse hofdansen, verder een voodooceremonie rond Madame Nerval, de priesteres van Jacmel en tenslotte raramuziek met percussieprocessies.

Op 4, 5 en 6 juni om 20.30 u. in het Zuiderpershuis, Waalse Kaai 14, Antwerpen. Tel. 03-248.01.00.

Johan Van Acker