In het veelgeplaagde Zimbabwe werden president Robert Mugabe en de oppositie het eens over een machtsdeling.

Oppositieleider Morgan Tsvangirai zette de stap dan toch. Tien maanden nadat zijn Movement for Democratic Change (MDC) de verkiezingen had gewonnen, legde hij de eed af als eerste minister. Hij zal de macht delen met de 85-jarige president Robert Mugabe, die de verkiezingen verloor maar de leiding van het land – dat hij sinds 1980 bestuurt – niet uit handen wil geven.

De overeenkomst kwam tot stand dankzij bemiddeling van Zimbabwe’s buurlanden. Tsvangirai twijfelde lang. Hij vroeg onder meer de vrijlating van een aantal militanten en mensenrechtenactivisten die al maanden door de veiligheidstroepen worden vastgehouden – en gefolterd. Mugabe plooide niet en uiteindelijk gaf Tsvangirai toch toe. Wellicht omdat een slechte overeenkomst voor het land beter is dan helemaal geen overeenkomst.

In zijn toespraak na de eedaflegging beloofde Tsvangirai niets minder dan een revolutie. Respect voor de rechtsstaat, politieke vrijheden, persvrijheid, economische hervormingen en voedsel voor alle Zimbabwanen – en dus niet alleen voor de aanhangers van Robert Mugabe. Een dag later werd een vooraanstaande medestander van Tsvangirai opgepakt. Hij wordt ervan beschuldigd dat hij de hand heeft in een complot tegen de president.

Zimbabwe was ooit een van de meest welvarende landen van Afrika. Vandaag zijn miljoenen Zimbabwanen afhankelijk van voedselhulp. Een cholera-epidemie kostte al meer dan 3500 mensen het leven. De economie is ingestort, de gezondheidsinstellingen zijn niet langer operationeel. De Zimbabwaanse munt is niets meer waard.

Al die problemen liggen nu op het bord van Morgan Tsvangirai. Hoewel de MDC vorig jaar meer zetels won dan de partij van de president, krijgt ze maar 13 van de 31 portefeuilles in de nieuwe regering. Mugabe en de zijnen krijgen er 15. Drie gaan naar een kleinere oppositiepartij, die bij de verkiezingen nauwelijks uit de verf kwam. Tsvangirai en Mugabe delen de verantwoordelijkheid over het ministerie van Binnenlandse Zaken, maar het leger blijft in handen van de president. De MDC krijgt wel het ministerie van Financiën, een portefeuille waar het weinig genoegen aan zal beleven.

De Ontwikkelingsgemeenschap van Zuidelijk Afrika (SADC) zal erop toezien dat het wankele akkoord wordt nageleefd. In geval van nood kan ook de Afrikaanse Unie om een tussenkomst worden gevraagd. De Zuid-Afrikaanse president Kgalema Montlanthe riep de rest van de wereld op om Zimbabwe nu te hulp te komen. Maar de scepsis blijft groot. De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, de belangrijkste donors van Zimbabwe, kijken de kat uit de boom. Ze willen afwachten of Mugabe het akkoord ook naleeft, voor ze de sancties tegen Zimbabwe opheffen.

© The Economist