Belgen zijn kosmopolieten en diplomaten… behalve in België.
Ook al gaat het bij transfers in de muziekwereld waarschijnlijk over minder geld dan in het voetbal, toch gaan ze evenzeer over de tong. Dat Mark Wigglesworth het Symfonisch Orkest van de Munt verlaat voor hij of-ficieel zelfs maar begonnen is als chef-dirigent, wist u waarschijnlijk al. Merkwaardig is dat hij wel nog het Requiem van Verdi en drie opera’s zou dirigeren. Kwestie van een deel van de – naar het schijnt fikse – ontslagvergoeding te recupereren?
Uit Nederland kwam een paar weken geleden het nieuws dat de Vlaming Jan Raes in december 2008 directeur van het Concertgebouworkest wordt. Dat is een zeer prestigieuze post, zeker nu de geweldige Mariss Jansons er de dirigeerstok overneemt. Raes komt over van het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPO), dat toen hij er in 2004 arriveerde stevig in de knoop zat. Een centrale rol in die conflicten werd gespeeld door de even geniale als grillige Russische dirigent Valery Gergiev. Raes kon de knoop ontwarren, misschien wel met de hulp van zijn Russische echtgenote. Ook Gergiev vertrekt uit Rotterdam, maar Jan Raes heeft voor vervanging gezorgd: aanstormend talent Yannick Nézet-Séguin zal het orkest leiden.
Toch zal de Vlaming het niet gemakkelijk krijgen in Amsterdam. Zijn voorganger, Jan Willem Loot, eiste onlangs meer geld voor zijn Concertgebouw-orkest. Loot vond ook dat er minder hedendaagse muziek en meer opera op het programma moest staan, wat voor nogal wat beroering zorgde. Raes, die meteen bij de Nederlandse minister van Cultuur een deel van de centen voor ‘zijn’ RPO opeiste, zal voorlopig even in discussie moeten gaan met… zichzelf. En verder: Jan Raes is er de voorbije jaren inderdaad in geslaagd publiek naar zaal de Doelen te lokken, maar niet bepaald met hedendaagse programma’s.
De belangrijkste transfer die tot nu toe werd aangekondigd is nog altijd die van Gerard Mortier. In het najaar van 2009 wordt hij directeur bij de New York City Opera. Dat is dus niet de fameuze Metropolitan Opera, maar het gezelschap heeft een behoorlijke reputatie als de ‘klassieke’ tegenhanger van de Met. In 2008 moet de NYC Opera vooral zijn zaal verbouwen, maar in 2009 gaat Mortier, zijn reputatie getrouw, er rücksichtslos tegenaan met Stravinsky, Glass, Janacek, Messiaen enzovoort. Mortier leidde tot nu toe de Opéra de Paris, maar moet daar weg omdat hij de leeftijdsgrens heeft bereikt. Een beetje ironisch, want zijn Amerikaanse contract loopt tot 2015. Als ik me niet vergis zal hij er dan 72 zijn.
Raes en Mortier zijn niet de enige Vlamingen op belangrijke plekken in de muziekwereld. Lieven Bertels leidt het bekende Holland Festival, en Tino Haenen werd directeur van het Muziekgebouw aan ’t IJ, een belangrijke nieuwe zaal in Amsterdam. Heel vaak worden het kosmopolitisme, de meertaligheid en de onderhandelingskracht van Belgen als redenen van hun succes in het buitenland aangehaald. Des te schrijnender is het dat Kazushi Ono, misschien wel een van de beste dirigenten die ons land ooit ontving, bij het Muntorkest plaats moest maken voor Wigglesworth en intussen naar de Opéra National de Lyon vertrokken is. Daar wordt hij ongetwijfeld met open armen ontvangen door de… Belgische directeur Serge Dorny.
door Peter Vandeweerdt
