Ook de verhouding tussen enerzijds de parketten en anderzijds de politiediensten is aan vernieuwing toe.
Terwijl de samenwerking tussen de verschillende diensten van bestuurlijke politie momenteel binnen de Interpolitiezones (IPZ) geregeld wordt en de opdrachten van gerechtelijke politie op hun beurt via verdere specialisatie en taakverdeling over de rijkswacht, de gemeentepolitie en de gerechtelijke politie bij de parketten zullen gespreid worden, is ook de verhouding tussen de parketten en de politiediensten aan vernieuwing toe. Daarvan getuigde, vorige maandag, de openingsrede bij het begin van het nieuw gerechtelijk jaar van procureur-generaal Frank Schins bij het Hof van Beroep in Gent en die van advocaat-generaal André Vandoren bij het Hof van Beroep in Brussel.
Precies om het gerechtelijk apparaat voor verdere overlast en instorting te behoeden, vraagt procureur-generaal Schins in afwachting van al lang aangekondigde wettelijke maatregelen dat de korpschefs van hoven en rechtbanken, vooral op het vlak van de behandeling van civielrechtelijke geschillen, meteen een reeks interne maatregelen zouden nemen. ?Ik heb de indruk,? zegt de procureur-generaal, die nu bijna anderhalf jaar in functie is, ?dat de voortdurende interne doorlichting (van de verschillende kamers in hoven en rechtbanken ; nvdr) niet overal en niet altijd efficiënt wordt doorgevoerd (…) Niets belet nochtans dat de korpschefs een evaluatiesysteem van de rechterlijke activiteit zouden uitwerken…? In dit verband pleit Schins ook voor een dringend overleg tussen de korpschefs en de balie om de toevloed van dossiers in betere banen te leiden en de gerechtelijke achterstand weg te werken. De Gentse procureur-generaal vreest bovendien dat de ?enorme werkdruk waaronder de parketten van de procureurs des konings gebukt gaan,? niet alleen de rechtsbedeling maar ook het justitiële apparaat ontwrichten.
AUTONOMIE.
In 1995 kregen de zeven parketten in Oost- en West-Vlaanderen 989.218 stukken te verwerken. Mochten alle kaders volledig bezet zijn, dan zou de individuele werkdruk per parketmagistraat theoretisch ongeveer 8.300 stukken per jaar bedragen. Er zijn echter veel minder parketmagistraten dan voorzien en de dienstdoenden krijgen almaar nieuwe opdrachten. Niet in het minst ?het bijzonder ingewikkeld probleem van de politieorganisatie en de ermee verbonden diensten.? Daarom is Schins enerzijds begonnen met de optimalisering van de interne werking van de parketten, mede met de hulp van de secretariaten. Anderzijds wil hij de relatie tussen de parketten en de politiediensten drastisch wijzigen bij de uitvoering van hun gerechtelijke opdrachten : ?De tijd van de parketmagistraat die zich als een, overigens daartoe niet opgeleide, politieman van een hoger niveau opstelde, behoort tot het verleden. De tijd van een grotere operationele autonomie bij de uitoefening van taken van gerechtelijke politie door algemene politiediensten is aangebroken (…) zonder dat de juridische grondslag van die verhouding hoeft gewijzigd te worden.
Met andere woorden, de leiding van het opsporingsonderzoek blijft bij de procureur des konings, de leiding van het gerechtelijk onderzoek bij de onderzoeksrechter. Beiden waken over de kwaliteit en de wettelijkheid van het onderzoek.? De procureur-generaal bij het Hof van Beroep in Gent pleit er wel voor dat het onderzoek ?op een autonome wijze door de daartoe geschikte politiedienst wordt gevoerd.? De bevoegde parketmagistraat zal dan uiteindelijk alleen nog moeten nagaan of het onderzoek waarvan de resultaten hem of haar worden overgemaakt, volledig is en volgens het boekje verliep. In die geest werd vijf maanden geleden in Brugge het project Autonome Politionele Afhandeling (APA) opgestart. Het betreft een welomschreven lijst van misdrijven, die door elk van de drie politiediensten in het arrondissement Brugge en desnoods in samenwerking met collega’s in Oost- en West-Vlaanderen, maar steeds binnen het ressort van procureur-generaal Schins, worden aangepakt zonder tussenkomst van de bevoegde parketmagistraten.
Na verdere evaluatie hoopt Schins het APA-project tot de zeven parketten in zijn ressort uit te breiden, op die manier hun administratieve overlast verder te verminderen, hen tot het uitwerken van beleidslijnen aan te zetten en bij de uitvoering ervan de ?mogelijkheden en de bekwaamheid? van de politiediensten beter te benutten. Dit zal de opperbevelhebber van de rijkswacht, luitenant-generaal Willy Deridder, als muziek in de oren klinken. Hij is namelijk de grote pleitbezorger van zowel een grotere politiële autonomie als van duidelijkere strafbeleidslijnen. Ook daar wil Schins werk van maken. Hij verwijt de politiediensten immers dat zij al te dikwijls het weze bij gebrek aan (bege-)leiding van de verantwoordelijke parketmagistraten hun eigen gang gaan en tal van onderzoeken op die manier hypothekeren. Daarom moeten de magistraten van de parketten en van het parket-generaal volgens Schins meer aandacht hebben voor de interne organisatie van de politiediensten en voor wat deze met zogeheten ?zachte?, zeg maar strafrechtelijk niet meteen bruikbare informatie én met pro-actieve recherche willen aanvangen.
Want, zoals blijkt uit het ?actieplan tegen de georganiseerde misdaad? dat de regering op 28 juni goedkeurde, is een wettelijk arsenaal nodig ?dat de politiediensten in staat stelt proactief onderzoek te doen naar elementen die niet dadelijk verbonden zijn met een reeds gepleegd misdrijf, maar wel samenhangen met misdrijven die waarschijnlijk zullen gepleegd worden. Dit met de bedoeling zicht te krijgen op de geplande misdrijven en de organisatie die erachter staat.? Ook dit soort opsporing moet echter in overleg mét en onder toezicht van het parket gebeuren.
VLUCHTOORD.
Dit samenwerkingsmodel werd vorige maandag ook door advocaat-generaal André Vandoren bij het Hof van Beroep in Brussel bepleit in zijn openingstoespraak over de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. Als nationale magistraat, betrokken bij het onderzoek naar de gruweldaden van Marc Dutroux, weet ook Vandoren maar al te goed waarover hij spreekt. Hij vreest echter dat zelfs indien het actieplan van de regering tegen de georganiseerde misdaad uitgevoerd wordt, het dan nog zal spaak lopen op Europees niveau. De Europese initiatieven ter zake noemt Vandoren Europol en de elf Belgische verbindingspolitiemannen ten spijt ?insignifiantes et totalement inadaptées pour combattre efficacement le phénomène criminel.? Voor de nationale magistraat, die evenals zijn collega Patrick Duynslaeger, het hele jaar door met buitenlandse gerechtelijke diensten vandoen heeft, is de keuze duidelijk : ?kiezen wij voor het immobilisme, dan moeten wij niet verbaasd zijn dat ons land een draaischijf of een vluchtoord wordt voor misdaadorganisaties.?
F.D. M
Procureur-generaal Schins wil parketten en politiediensten op een nieuwe leest.
