Twee partijen, twee fracties. Dat beloofde Bert Anciaux zijn achterban voor Spirit in een kartel met SP.A stapte. Amper zijn de verkiezingen achter de rug, of de vorming van één kamerfractie lijkt wel heel aantrekkelijk.

SP. A en Spirit zijn twee afzonderlijke partijen. In de ogen van de koning toch. De dag na de verkiezingen ontving hij eerst Steve Stevaert (SP.A) en drie voorzitters later ook Spirit-frontvrouw Els Van Weert. Op zo’n hoffelijke behandeling hoeven te kartelpartners de volgende vier jaar echter niet te rekenen. Het ziet er niet naar uit dat de andere partijvoorzitters hen zullen toelaten om bij regerings- en andere onderhandelingen met dubbele mankracht aan te schuiven. Zeker niet nu alles erop wijst dat het kartel alsnog één technische fractie zal vormen in de Kamer. Een logische keuze, vindt aftredend kamervoorzitter Herman De Croo (VLD). Want op die manier kunnen ze bijvoorbeeld meer financiële voordelen en langere en betere spreektijd in de plenaire vergadering binnenhalen. Om het met de woorden van Stevaert te zeggen: ‘Eén plus één is meer dan twee.’

Moet het kartel SP.A-Spirit in de Kamer straks één fractie vormen?

HERMAN DE CROO: Dat kunnen ze zelf kiezen. Vanaf 5 fractieleden is het juridisch mogelijk om een aparte kamerfractie te vormen, en van de 23 verkozenen van het kartel zijn er 18 van de SP.A en 5 van Spirit. Dat hebben ze op voorhand heel goed berekend.

Een fractie krijgt een heleboel voordelen, zoals financiële steun voor een fractiesecretaris en bedienden, stemgerechtigde vertegenwoordiging in de parlementaire commissies, lidmaatschap van de conferentie van voorzitters. Ecolo, dat nu maar vier verkozenen meer heeft, zal die voordelen niet krijgen omdat de partij geen fractie meer kan vormen in de Kamer.

Dat verklaart meteen waarom VU&ID21 ook na het uiteenvallen van de Volksunie één fractie is blijven vormen tot het einde van de regeerperiode. Hoewel de acht fractieleden op het einde tot vier verschillende partijen behoorden, zaten ze in de Kamer keurig naast elkaar. De Kamer stortte hun gelden in één pot, en zij maakten dan onderling uit hoe die verdeeld zouden worden.

Met vijf kamerleden kan Spirit dus een aparte fractie vormen zonder dat daar nadelen aan vast hangen?

DE CROO: Niet helemaal: één grote fractie is zowel financieel als praktisch veel interessanter dan twee kleine. Eén SP.A-Spirit-fractie zou bijvoorbeeld recht hebben op drie leden in elke commissie, en twee kleine fracties in totaal maar op twee leden. Met andere woorden: twee kleine fracties zou vooral de kleinste van de twee benadelen. Want ik vermoed dat als SP.A-Spirit drie leden in de commissie krijgt, ze één daarvan aan Spirit zullen toewijzen.

Dus zal het kartel waarschijnlijk voor één technische fractie kiezen. Hoe ze dat politiek en op het vlak van image building aanpakken, moeten ze onderling uitmaken. Ik trek me daar niets van aan.

Zal het kartel tijdens de regeringsonderhandelingen als één partij beschouwd worden?

DE CROO: Eigenlijk bestaan daar geen regels voor. Ik kan dus alleen maar uit eigen ervaring spreken – ik heb zes of zeven regeringen helpen vormen. Waarschijnlijk zullen Els Van Weert, Steve Stevaert en nog een andere socialist voor het kartel aan de onderhandelingen deelnemen. Maar men zou bijvoorbeeld ook kunnen afspreken dat elke partij met vier onderhandelaars komt, of dat er afhankelijk van het onderwerp met wisselende delegaties wordt gewerkt. Dat hangt allemaal van de formateur af. De partijvoorzitters zullen volgens mij in elk geval niet toelaten dat het kartel met dubbel zoveel onderhandelaars komt aanzetten als de andere partijen.

Krijgt de volgende kamervoorzitter het moeilijk met een kartel in zijn assemblee?

DE CROO: Ik verwacht geen echte problemen. Tenzij ze natuurlijk onder elkaar ruzie beginnen te maken. Ik hoop dat ze goed zullen overeenkomen, maar op communautair vlak zouden ze wel eens opvallend van mening kunnen verschillen.

Maakt u zich daar zorgen over?

DE CROO: Niet echt. Vergeet niet dat een paarse meerderheid 98 van de 150 zetels zal tellen. Zelfs als die 5 spiritisten lastig zouden doen, hebben we nog altijd een meerderheid van 93. Wie nodig is, kan zijn keel openzetten, maar het vijfde wiel aan de wagen moet meedraaien. Steve Stevaert zal hen trouwens wel tot de orde roepen, als dat nodig zou blijken.

Ann Peuteman