Studenten moeten de kans krijgen om bij de verkiezingen hun stem uit te brengen in de stad waar ze studeren, vindt Jan Verfaille, burgemeester van Veurne. Tijdens de examenperiode in juni kunnen de studenten immers moeilijk tijd vrijmaken voor lange verplaatsingen naar huis.
Jan Verfaille
“Mijn voorstel is het resultaat van de vele reacties in het uitgaansleven. Ik ben vrijgezel, 26 jaar, dus ik ga nog geregeld uit. De jongeren zeggen: we interesseren ons wel voor politiek, maar we kunnen niet gaan stemmen als de verkiezingen middenin de examenperiode vallen. Velen hebben zowel vlak voor als nà 13 juni een examen en verliezen een halve dag als ze de verplaatsing naar huis moeten maken. Ze hebben de indruk dat er geen rekening met hen wordt gehouden, ze voelen zich aan de kant gezet.
Daarom vraag ik dat studenten de kans krijgen om te stemmen in hun studentenstad. Praktisch kunnen er bijvoorbeeld stembureaus in universiteiten en hogescholen worden geopend, waar ze zich met hun oproepingsbrief aanmelden. De studentenkaart kan daarbij dienen als legitimatiebewijs. Tienduizenden jongeren zouden heel gelukkig zijn met zo’n oplossing. Een studentvriendelijke regeling zou bovendien een waardevol politiek signaal zijn: een signaal van waardering voor jongeren, een bewijs dat hun stem belangrijk is. Gebeurt dat niet, dan geraken die jongeren gedemotiveerd.
Mijn voorstel stelt geen onoverkomelijke problemen. Zeker nu het elektronisch stemmen terrein wint. Er is wel de mogelijkheid om te stemmen via volmacht, maar geef toe, dat is een omslachtige procedure. Bovendien stemt de student dan niet zelf, hij of zij is slechts indirect betrokken bij de beleidsvoering. Als je je stem doorgeeft aan je moeder of vader, ben je bovendien niet zeker dat je opdracht correct wordt uitgevoerd.
Vooral bij verkiezingen met grote kiesomschrijvingen is een oplossing haalbaar. Gemeenteraadsverkiezingen, met lokale lijsten, stellen misschien praktische problemen. Maar goed, die verkiezingen vinden plaats in oktober, dan kunnen studenten zich vrijmaken. Ik hoop mijn voorstel via een wetswijziging bekrachtigd te zien, zodat bij de Kamerverkiezingen van 2003 alle problemen van de baan zijn.”
Ben Smeets
Studenten laten stemmen in de stad waar ze studeren, stelt zowel praktische als juridische problemen, aldus Ben Smeets, verantwoordelijke van de dienst verkiezingen bij Binnenlandse Zaken. Hij gelooft daarom dat een oplossing op korte termijn zo goed als onmogelijk is.
“De grondwet zegt duidelijk: de stemming vindt plaats in de gemeente van wettelijk verblijf. Het voorstel van Verfaille vereist dus eerst een grondwetswijziging. Ik zie niet in hoe een Oostendenaar die in Leuven studeert, in Leuven gaat stemmen voor een Oostendse lijst. Hoe gaat men al die Oostendse lijsten transporteren naar Leuven? En vervolgens terug naar Oostende? Praktisch stelt dat problemen. Bovendien: als jij in Leuven een Oostendse lijst opvraagt en je bent de enige die zoiets doet, is jouw geval uniek en vervalt het stemgeheim. Terwijl dat geheim expliciet in de wetgeving is opgenomen. Ook bij elektronisch stemmen ontstaat dat probleem: in principe volstaan een paar muisklikken om de juiste lijst op te vragen, maar dan registreert de computer wie je bent en dat is tegen de principes van het stemgeheim. Respecteer je in dit scenario toch de anonimiteit, dan open je de weg naar fraude. Als de computer niet ziet of je echt een student bent met verblijfplaats in een andere stad, belet niets je om een lijst naar keuze in te vullen. De wetgever kan overwegen om het stemgeheim op te heffen, maar dan is er opnieuw een wetswijziging nodig.
Bij verkiezingen voor Europa of voor de Senaat, waar je met grote kiesomschrijvingen zit, stellen die problemen zich minder, akkoord. Niettemin, een oplossing op korte termijn lijkt me onwaarschijnlijk. Ik denk trouwens dat het voorstel vooral een poging tot gratis publiciteit is. Men moet weten: er bestààn mogelijkheden voor studenten die tijdens de examenperiode geen tijd hebben om te gaan stemmen. Ze kunnen stemmen via volmacht, een systeem dat in ’95 is uitgebreid naar alle verkiezingen, net om studenten beter te dienen. Ze kunnen ook niét gaan stemmen en zich vervolgens verontschuldigen voor hun afwezigheid bij de vrederechter. Ze stellen een strafbaar feit, omdat ze onderworpen zijn aan de stemplicht, maar de vrederechter zal in zo’n geval nooit overgaan tot een veroordeling.”
Opgetekend door Bart Vandormael
