Wie het begrijpt, steekt zijn vinger op! Vlaams minister van Begroting Dirk Van Mechelen (VLD) bespaart op de Vlaamse uitgaven om besparingen te voorkomen. De Vlaamse ministers en openbare instellingen mogen dit jaar nog slechts 80 procent van de hun toegemeten begroting uitgeven. Om hun ‘uitgavedrift’ af te koelen, krijgen ze tot het einde van het jaar niet meer het normale twaalfde van hun financiële middelen per maand, maar slechts een vijftiende.
Hebben die min of meer onafhankelijk draaiende overheidsdiensten te veel uitgegeven? Nee dus. Vlaanderen heeft in de eerste zeven maanden van het jaar een miljard euro meer uitgegeven dan het ontvangen heeft. Niet omdat het aan uitgavedrift lijdt, maar omdat er dus minder geld is binnengekomen dan de Vlaamse regering bij de opstelling van haar begroting had gewenst.
Van Mechelen trok blindelings aan de noodrem. Het behoorlijk bestuur van de Vlaamse overheid sneuvelt. Het Vlaams Welzijnsverbond waarschuwde al dat het de financiële verplichtingen tegenover derden niet meer kan nakomen. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding weet niet hoe hij de engagementen voor toelagen en externe medewerking kan betalen. Ondernemingen en privé-personen die voor diensten als Bloso of Toerisme Vlaanderen presteren zijn gewaarschuwd: hun facturen en ereloonstaten blijven liggen.
Ongetwijfeld was de begroting te royaal en waren de ambities van de ministers te groot voor de beschikbare financiële middelen. In plaats van haar diensten financieel te ketenen, had de Vlaamse regering beter een begrotingscontrole opgezet – al moest dan het politiek fatale woord besparingen vallen. Maar dan zou tenminste duidelijk zijn welk politiek beleid Vlaanderen in de tweede jaarhelft nog kan voeren. In de stijl van: ‘uitbreiding van de kinderopvang, maar dit jaar onbetaalbaar’ of ‘activering van de begeleiding van werklozen, volgend jaar misschien’.
Regeringsleider Bart Somers (VLD), die zo graag burgemeester van Mechelen was gebleven, is in een financieel moeras terechtgekomen. Hij begint straks het begrotingswerk voor volgend jaar – de laatste begroting voor de verkiezingen. Zijn coalitiegenoten vervellen van partners tot politieke tegenstanders. Agalev-minister Ludo Sannen wil in september de blinde Van Mechelen-besparingen corrigeren en zijn partijgenote Adelheid Byttebier waarschuwt de begrotingsminister uit haar welzijnswinkel te blijven.
Van Mechelen mag niet vergeten dat begrotingstrucs nooit gratis zijn. De Vlaamse regering krijgt begin 2004 de rekening voor wat nu financieel aan de overheidsdiensten onthouden wordt. Maar dat is politiek nog verre toekomst.
Guido Despiegelaere
