Na de publicatie van het alarmerende rapport van de Hoge Raad van Financiën over onze overheids-financiën ontspon zich een discussie die vooral de essentie ontweek: wat te doen?

Als u niet tegen bloedstollende cijfers kunt, sla dan vlug deze eerste alinea over, maar pik zeker in bij de tweede alinea, want uit het rapport van de Hoge Raad van Financiën blijkt dat de gezondheid van onze overheidsfinanciën dramatisch slecht is (zie www.docufin.fgov.be, lemma ‘actueel’). De cijfers: los van de huidige economische crisis heeft België een structureel tekort voor 2008 van 1,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Voor 2009 wordt dat 2,7 procent en bij ongewijzigd beleid in 2010 meer dan 3 procent. Dat is zo’n 10 miljard euro. Als je dan nog rekening houdt met de crisis, kom je uit op een tekort van 4,5 procent van het bbp in 2010 en zelfs 5 procent in 2011.

Je mag verwachten dat dan een debat start over wat ons nu te doen staat. Vooral over: hoe kunnen we dat structurele tekort terugdringen, want het brengt onze toekomst in gevaar. Maar de politici slaagden erin de discussie te verleggen naar de vraag of er in het verleden al dan niet een te laks begrotingsbeleid werd gevoerd onder de paarse regering van Verhofstadt en/of onder de rooms-blauwe regering van Leterme.

Het is de foute discussie, waarbij het antwoord trouwens bekend is: ja, er is de afgelopen 10 jaar een te laks begrotingsbeleid gevoerd. Zonder twijfel. Iemand had de kletsmajoors een draai om de oren moeten verkopen met het jongste verslag van de Nationale Bank. Lees pagina 21: ‘Met name in België heeft het begrotingsbeleid dat de afgelopen tien jaar (…) is gevoerd, het niet mogelijk gemaakt de aangekondigde en vereiste structurele overschotten op te bouwen. (…) Begrotingsdoelstellingen werden systematisch versoepeld en bijwijlen niet gehaald.’

Er wordt nog vermeld dat dit ook in 2008 het geval was, om dan te besluiten: ‘Zo is een grote afwijking ontstaan ten opzichte van het door de Hoge Raad van Financiën aanbevolen begrotings-traject, dat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën beoogt te waarborgen in het licht van de vergrijzing van de bevolking en dat wil vermijden dat de hieruit voortvloeiende lasten zwaar zouden gaan wegen op toekomstige generaties.’ Dus: liberalen, socialisten én christendemocraten dragen een niet te ontlopen verantwoordelijkheid voor de kritieke toestand van onze overheidsfinanciën.

Om het structurele tekort weg te werken moeten fundamentele keuzes worden gemaakt – anders gaat onze welvaart zeker verloren. En ja, ook een nieuwe staatshervorming is onvermijdelijk. Dat vindt nu ook de Hoge Raad. Peter Praet, directeur van de Nationale Bank en lid van die Hoge Raad, zegt verder in dit blad: ‘Als we tegen 2013 weer een begrotingsevenwicht willen, staan ons nog vier moeilijke jaren te wachten met doortastende maatregelen. En dat zal zelfs niet volstaan, er zal ook nagedacht moeten worden over hoe België het best georganiseerd wordt.’

In Nederland werd net een toekomstplan voorgesteld en er zal tot 67 jaar moeten worden gewerkt. Bij ons slagen de politici er zelfs niet in een ernstig toekomstdebat te voeren. Daarom is het de hoogste tijd dat het idee dat Geert Noels in Knack van 29 februari lanceerde, gerealiseerd wordt: richt een Economische Urgentieraad op. Verzamel de beste specialisten, los van belangengroepen en volledig apolitiek. Laat hen de noodzakelijke adviezen formuleren over wat ons te doen staat, met het algemeen belang voor ogen.

En stop het partijpolitieke gekwebbel.

door Ewald Pironet