Maria Gabriëlle, het licht en de romantiek van het alledaagse.
Het werk van de jonge, in Antwerpen wonende kunstenares Maria Gabriëlle is licht. Licht in betekenis en materialiteit, licht in de betekenis van fragiliteit. Letterlijk licht gekleurd, vibrerend, speels en transparant, lijkt het een ode aan de schoonheid van het kleurenspectrum, wat de breking van het licht veroorzaakt. Zonlicht, de breekbaarheid en ultieme broosheid ervan – in een land als het onze waarin de twijfelende zon gekoesterd wordt als een godsgeschenk – lijkt het uitgangspunt te vormen.
Maria Gabriëlle tracht de kwetsbare generositeit van het licht op een complexloos en ongegeneerd esthetische manier te vatten in al haar werken. Ze wendt het aan in projecties van zacht gekleurdedia’s die als vliezen op muren, in waterspiegels of tegen licht transparant papier geprojecteerd worden. Esthetiek wordt niet verfoeid als een te schuwen plaag maar gecultiveerd als een schaars en kostbaar goed. Esthetiek betekent voor Gabriëlle zoveel als aantrekkelijkheid, zonder ooit plat of banaal te zijn, schoonheid dus op het scherp van de snede.
Voor haar is de schoonheid van het licht een waarde op zichzelf. Wanneer je het op de juiste manier verwerkt, hoeft het werk geen verdere betekenis of verhaalaspect mee te krijgen. “Three” bijvoorbeeld, een werk uit 1995, bestaat uit een wasdraad waaraan losjes drie pastelkleurige Japanse papiervelletjes zijn opgehangen. De velletjes zijn “bespat” met gouache die schaduwvlekken aftekent, een schaduw die even ongrijpbaar is als het licht zelf. De schoonheid en transparantie van dit beeld verdragen geen verhaal. Meer nog, ze hebben nood aan een totale openheid in betekenis om niet te vervallen in prutserig en klein verhalend geknoei.
GEVOELSWAARDE
Deze attitude van de kunstenares doet enigszins terugdenken aan een van de basisprincipes van de minimal art, die de materialiteit en de vorm als enig aanknopingspunt vooropstelt. Maar Gabriëlle volgt zeker niet consequent het pad van de minimale kunst, meer dan eens brengt zij het verhaal binnen in haar werken. Dan wendt zij de materialiteit functioneel aan en spreken de kleuren over hun gevoelswaarde of brengt ze subtiele beeldcitaten in het werk zoals een verwijzing naar de “visitatie” geschilderd door Fra Angelico, de populaire beeltenis van Alice in Wonderland of de begoochelingen van Narcissus.
De verhalen en gevoelsaccenten die Gabriëlle op die manier construeert, worden nooit zwaar of moraliserend gebracht maar speels en onschuldig, oppervlakkig ook. Gabriëlle gelooft in wat ze zelf de “diepte van de oppervlakkigheid” noemt. “Wat oppervlakkig is, of tenminste wat ik daar onder versta,” zo stelt ze, “komt altijd op een natuurlijke wijze tot stand en is gericht op echte en directe communicatie. Denk maar aan bijvoorbeeld jodenmoppen, in hun onaangepaste oppervlakkigheid hebben zij een onbeschrijfelijke directheid en vertellen ze veel over de wereld waarin we leven.”
Gabriëlle weigert zichzelf ernstig te nemen en gelooft niet in lijnrecht geformuleerde en geconstrueerde ideeën maar eerder in het oplichten van accenten en de eenvoudige romantiek van het alledaagse, dat onder invloed van het bewegend licht altijd andere vormen kan aannemen. Dit aspect maakt Gabriëlles werk allesbehalve hermetisch.
Haar installaties zijn meer dan eens site specific, ze worden altijd gedacht vanuit de beschikbare ruimte en de plek waar ze zullen worden getoond en opgesteld naargelang de lichtinval en architecturale context van de plek. Lelijke of mislukte architectuurelementen tracht de kunstenares daarbij te valoriseren. Komende herfst heeft Gabriëlle een solotentoonstelling in de lokalen van de Vereniging voor het Museum voor Hedendaagse kunst in Gent. Het wordt voor de kunstenares alvast een hele uitdaging om in deze totaal van natuurlijk licht verstoken ruimte de gevoeligheden van haar werk tot uitdrukking te laten komen.
Els Roelandt
