In de natuurkunde bestaat er een term voor. Als twee tegengestelden elkaar versterken, heet dat ‘constructieve interferentie’. Bijvoorbeeld als twee golven in het water elkaar raken en daardoor groter, krachtiger worden. Dat fenomeen doet zich nu voor in de Belgische politiek, in de aanloop naar de verkiezingen van 25 mei: de N-VA en de PS zijn in vrijwel alles elkaars tegenpolen én maken elkaar voortdurend groter. Met elk woord dat de PS vandaag uitspreekt, groeit de N-VA in Vlaanderen. En met alles wat de N-VA zegt, wint de PS over de taalgrens. Ze zijn elkaars beste propaganda.
Dat was ook zo in het eerste rechtstreekse debat tussen Bart De Wever, N-VA-voorzitter en burgemeester van Antwerpen, en zijn Franstalige evenknie, Paul Magnette, PS-voorzitter en burgemeester van Charleroi. Tijdens die confrontatie, vorige week georganiseerd door de zakenkranten De Tijd en L’Echo, waren beiden het maar over één zaak eens: de pensioenleeftijd van 65 jaar mag niet worden verhoogd. Dat heeft ook geen zin zolang 55-plussers met brugpensioen kunnen blijven gaan – en dat kan vandaag nog steeds, ook al noemen we het dan ‘werkloosheid met bedrijfstoeslag’. Bij het Mediahuis, de uitgever van de kranten De Standaard, Het Nieuwsblad, Het Belang van Limburg en Gazet van Antwerpen, werd eind vorige week nog in die zin een akkoord bereikt waarbij ruim honderd mensen betrokken zijn.
Over al de rest verschillen Magnette en De Wever niet alleen van mening, ze staan vaak diametraal tegenover elkaar. Het is op 25 mei kiezen tussen het maatschappijmodel van de PS, dat Frankrijk als voorbeeld neemt, en dat van de N-VA, dat zich spiegelt aan Duitsland. Zo stellen de grootste partij in Vlaanderen en de grootste partij in Franstalig België het zelf voor. België als compromisland is verleden tijd, polarisatie is troef.
Voor de andere partijen is het knokken om zich in het debat te wringen. Vorige week werden in een Knack-enquête nog de christendemocratische premiers Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene genoemd als de invloedrijkste premiers sinds de Tweede Wereldoorlog. In dit nummer vroegen we aan hetzelfde panel naar de invloedrijkste politicus sinds de laatste federale verkiezingen. Dat werd een nek-aan-nekrace tussen premier Elio Di Rupo (PS) en dé leider van de oppositie Bart De Wever. Dat minister-president Kris Peeters (CD&V) op vele lengtes derde is, zal hem pijn doen en illustreert dat de christendemocraten niet echt meetellen in de discussie zoals ze nu wordt gevoerd.
De hamvraag is: welke partijen kunnen garen spinnen bij de constructieve interferentie tussen de N-VA en de PS? Kan de SP.A van Bruno Tobback de stemmen lokken van de Vlamingen die het N-VA-maatschappijmodel niet zien zitten, of slaagt de CD&V van Kris Peeters/Koen Geens daarin? En kan de MR van Didier Reynders de anti-PS-stemmen in Franstalig België opzuigen? Natuurlijk hamert zowel De Wever als Magnette erop dat het van het allergrootste belang is dat hun partij zo sterk mogelijk wordt, om hun maatschappijvisie zo volledig mogelijk te kunnen realiseren. Nog belangrijker is evenwel wie er in Vlaanderen in zal slagen om tegenstanders van de N-VA rond zich te verzamelen, en wie aan de andere kant van de taalgrens tegenstanders van de PS aan zich kan binden. Het zullen uiteindelijk die partijen zijn die uitmaken welke regering we krijgen.
Verderop in dit blad noemt De Wever het eerste debat met Magnette een ‘rumble in the jungle’, een verwijzing naar de legendarische boksmatch die veertig jaar geleden in Kinshasa plaatsvond tussen de wereldkampioen in het zwaargewicht, George Foreman, en zijn uitdager, Mohammed Ali. De Wever zegt het niet maar weet het ongetwijfeld wel: de uitdager won. Al is het lang niet zeker dat na 25 mei de N-VA mee aan de macht zal komen, zelfs als de partij als grote winnaar uit de bus zou komen. Winnen en toch verliezen, in de natuurkunde zal daar zeker wel een term voor bestaan. Vijf jaar oppositie voeren, het is ongetwijfeld De Wevers grootste nachtmerrie.
EWALD PIRONET is senior writer van Knack
Wie in Vlaanderen kan de tegenstanders van de N-VA rond zich verzamelen?
