Een opgemerkte figuur in Helsinki was staatssecretaris voor Buitenlandse Handel Pierre Chevalier (VLD). Binnen de regering zal hij de dagelijkse gang van zaken in de EU volgen, zij het zonder titel of protocol. Onder vrienden, als het ware.
Het vrome gezegde uit middeleeuwse tijden “De Heer geeft en de Heer neemt”, heeft op de drempel van de 21ste eeuw niets van zijn charme verloren. Nadat vice-premier Louis Michel (PRL) op aanraden van het paleis een groot departement had opgeëist en gekregen, leek het erop dat hij Buitenlandse Zaken, inclusief Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel, als een eergierige generaal zou dirigeren. De staatssecretarissen zouden uitvoeren wat de chef behaagde. Het dispuut over de bevoegdheden van Eddy Boutmans (Agalev) versterkte die indruk.
Zo ook de moeilijke palavers tijdens het formatieberaad over een Europees staatssecretariaat. Ook voormalig minister van Buitenlandse Zaken Erik Derycke (SP) was al tot het inzicht gekomen dat zo’n functie eigenlijk wel noodzakelijk was. De Unie vergadert iets te veel voor een minister van Buitenlandse Zaken die zich ook nog met andere continenten wil bezighouden. En dat geldt nog meer voor een minister die als vice-premier de binnenlandse politiek en het eigen partij-apparaat in het oog wil houden.
Tijdens het formatieberaad wou Michel echter van geen wijken weten. Zelfs niet toen de trouwe liberale Annemie Neyts (VLD) als “Mevrouw Europa” naar voren werd geschoven. Freddy Willockx (SP) hoopte dat hij na de dioxinecrisis op een groter mededogen van Michel zou kunnen rekenen en een mediageniek stuk van de Europese taart zou mogen meepikken, maar dat kwam dus niet uit. Toen bleek dat het SP-boegbeeld in de regering Johan Vande Lanotte zich helemaal niet voor Willockx in de vuurlijn wou gooien, bedacht Michel de regeringscommissaris met de saaiste van alle mogelijke Europese taken.
Zo stug Michel zich tegenover Willockx opstelt, zo gul is hij voor Pierre Chevalier (VLD). Met grote regelmaat wordt de staatssecretaris gevraagd om de minister op de raad Algemene Zaken te vervangen en in Helsinki mocht Chevalier al meteen voor radio en televisie schitteren. Waarom kreeg hij wat Willockx werd geweigerd? Volgens Chevalier heeft het alles met het statuut te maken. “Willockx is geen regeringslid, vandaar. Ik ben er bovendien in geslaagd om een goede relatie met Michel op te bouwen, zodat we in symbiose kunnen functioneren.” Of de staatssecretaris eigen klemtonen kan en mag leggen? “Het Europees beleid is een zaak van de hele regering, dus niet persoonsgebonden. Nu Helmut Kohl, Jacques Delors en anderen definitief afhaakten, zet een nieuwe generatie de lijnen uit. Ze moet Europa – dat vooral een liberaal idee was – een politieke en sociale dimensie geven.”
Paul Goossens
