Een deel van de Vlaamse publieke opinie verwacht dat informateur Charles Michel (MR) doet wat Bart De Wever (N-VA) nog niet kon: een centrumrechtse coalitie rondkrijgen. Dat is moeilijker dan aanvankelijk werd gedacht, terwijl er – anders dan in 2010 – niet meteen een handig excuus voorhanden is. Die formatie van 2010-2011 staat bij de Vlaamse Beweging te boek als een zoveelste kaakslag: ‘Bart kreeg geen kans.’ En als zelfs Johan Vande Lanotte (SP.A) dat beaamt, zal er wellicht veel van waar zijn ook. Dit keer, echter, heeft De Wever niet alleen als eerste zijn kans gekregen, hij heeft zijn opdracht als informateur ook naar believen kunnen verlengen. Goed, als er straks een coalitie zonder de N-VA zou komen (de kans bestaat) zullen de Vlaamse Bewegers ook in de voorbije gebeurtenissen een arglistig manoeuvre zien: De Wever mocht voor de camera’s wel voor informateur spelen, maar in werkelijkheid werd alles al geregeld in Franstalige salons. Die uitleg klopt niet met de feiten, maar is als excuus natuurlijk niet te kloppen.

Koning Filip is natuurlijk niet de überpoliticus die Bart De Wever qua sluwheid overtreft. De vorst en de ex-informateur weten allebei wel waar het op staat: er wordt eerst en vooral een ernstige poging ondernomen om een centrumrechts kabinet te vormen, een formule waartegen bijvoorbeeld Filips grote mentor Boudewijn nooit grote bezwaren had. Vandaar dat Laken ditmaal oogluikend toestond dat De Wever zijn opdracht van informateur (die nagaat welke coalities mogelijk en wenselijk zijn, en welke niet) en sourdine uitbreidde tot die van een halve formateur (die inhoudelijke voorstellen doet om tot één bepaalde coalitie te komen). De omstandigheden hebben hem daartoe een beetje verplicht, want zonder een ‘nota-De Wever’ met een aantal concrete voorstellen wilde het CDH de informateur eigenlijk geen informatie geven. Nadien ook niet, zo bleek, want er volgde een non. En dus mag MR-voorzitter Charles Michel als tweede informateur de alternatieve formules aftoetsen, ook de klassieke tripartite.

Dat komen en gaan van informateurs doet commentatoren in hun pen kruipen, en dan duiken er snel termen op als ‘Stratego’, ‘Risk’ en andere varianten van de aloude ‘politieke spelletjes’. Terwijl de recente politieke ontwikkelingen niets met spielerei of onwil te maken hebben. Zo goed als alles wat is gebeurd, is het logische gevolg van de verkiezingsuitslag.

Vooraf had Bart De Wever zijn N-VA’ers voorgehouden: dertig procent is noodzakelijk. Dertig procent is namelijk de psychologische grens om de overwinning ondubbelzinnig te kunnen claimen. Maar iedereen wist dat elke stem boven de dertig procent nodig was om de N-VA ook wiskundig incontournable te maken. En dat is niet gebeurd. Ondanks haar verkiezingsoverwinning blijft de N-VA te afhankelijk van anderen.

Van de CD&V, bijvoorbeeld. Die partij behaalt niet eens twintig procent voor de Kamer. Alleen omdat Kris Peeters als geen ander de kunst verstaat om te glimmen alsof hij de werkelijke winnaar is, heeft een deel van de publieke opinie niet begrepen hoe pover de christendemocraten het hebben gedaan. In de Kamer zijn de CD&V en het CDH samen niet alleen kleiner dan de N-VA, ze hebben ook zéven zetels minder dan de liberale partijen. De CD&V is zelfs kleiner dan de MR. En omdat in een formatie het aantal zetels mee de pikorde bepaalt, ligt daar het kalf gebonden voor de vorming van een centrumrechts kabinet. De zetels voor een ruime parlementaire meerderheid zijn er wel, maar de verdeling ervan strookt niet met alle ambities. De christendemocraten zijn te klein, de liberalen te groot.

Vandaar dat men eerst heeft geprobeerd om een centrumrechtse regering te vormen met maar één liberale partij: met de MR, zonder de Open VLD. Daar wou het CDH niet van weten, en dus blijven er nog twee opties open. Ofwel komt er een centrumrechts kabinet met twee liberale partijen – en dat kan alleen als men een formule vindt waarbij de CD&V zich kan schikken in een tweede- of zelfs derderangsrol. Ofwel komt er een klassieke tripartite.

De sleutel van het door Unizo en andere Vlaamse ondernemers zo begeerde centrumrechtse kabinet ligt bijgevolg bij de partij van Unizo-man Kris Peeters. De vraag is dus: wat heeft Charles Michel de CD&V-top te bieden?

WALTER PAULI is redacteur bij Knack

Is de CD&V bereid om zich te schikken in een tweede- of zelfs derderangsrol, en wat moet dat kosten?