Jan van Loy krijgt voor zijn verhalendebuut ‘Bankvlees’ meer dan terecht de Debuutprijs 2005. Maar de jury wil dringend een andere prijs.

Jan van Loy, ‘Bankvlees’, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, 238 blz., 13,95 euro (voor een verdere bespreking van het werk van Van Loy en de generatie van neorealistische Dertigers waar hij de vaandeldrager van is: zie Knacks Magabook over literatuur dat op 17 oktober verschijnt).

Nu al 35 jaar krijgt de beste Vlaamse literaire debutant een aardige geldzak bij de opening van de Boekenbeurs. Dit jaar is Jan van Loy (°1964) de gelukkige die met 6200 euro het Bouwcentrum op maandag 31 oktober zal verlaten. Bankvlees, een verzameling van acht sarcastische verhalen over twee schelmen die zich al even overbodig voelen als het vleesafval uit de titel, is een knap boek. Van Loy heeft dan ook lang geschaafd aan dit puntgave debuut. En ondertussen is hij geduldig aan zijn kortverhalen blijven slijpen die her en der mineure literaire gelegenheidsprijzen kregen. En nu dus de vijfendertigste Debuutprijs.

Reden om te feesten zou je denken. Maar daar denkt de jury (Eva Berghmans, Sigrid Bousset, Jeroen de Preter, Geert Lernout en Karl van den Broeck) anders over. Zij gunnen het prijsbeest volmondig zijn onderscheiding maar plaatsen enkele bijzonder kritische kanttekeningen bij het fenomeen van de Debuutprijs zelf: ‘De oogst aan Vlaamse debuten in één jaar is te karig om van een echt volwaardige prijs te kunnen spreken.’ Dat is niet de schuld van de auteurs zelf, aldus de jury, maar veeleer te wijten aan de povere begeleiding van beginnende talenten: ‘Vele boeken verdienden een beter lot: een goede eindredactie, professionele zorg van professionele redacteurs en uitgevers die de ongeslepen diamanten moeten doen glimmen.’

De jury stelt voor om voortaan simpelweg een andere prijs uit te reiken. En ze doet meteen twee voorstellen: waarom niet het ene jaar een prijs geven voor de beste beginnende prozaschrijver en het volgende een prijs voor de beste debuterende dichter? Nu worden elk jaar proza en verzen in een zak gestoken en moeten de dichters haast altijd met lege handen huiswaarts keren. Of ze zou graag een prijs uitschrijven voor de beste beginnende schrijver van twee literaire werken. Persoonlijk voeg ik er voor Boek.be graag nog een derde optie aan toe: waarom geen debuutprijs organiseren voor het eerste boek tout court, ongeacht of het gaat om proza, poëzie, jeugdliteratuur of non-fictie? De oogst zal dan ongetwijfeld veel minder karig zijn. Kortom, felicitaties van de jury voor de neorealistische pareltjes van Van Loy, een auteur waar we nog van zullen horen. En ook felicitaties voor de jury zelf die Boek.be wil stimuleren om eindelijk eens met een beter gestoffeerd prijsproject voor de pinnen te komen.

F.H.