Koen Meulenaere
Koen Meulenaere Van 1991 tot 2012 de satiricus van Knack

Net voor het einde van het millennium, om precies te zijn een jaar en een maand, valt alsnog een mythe in scherven: Tielen en Zinzeman. Het gevreesde duo van Ter Zake, het symbool van de VRT-degelijkheid. In duizend stukken.

Dat Dirk Tieleman niet de harde interviewer is voor wie wij hem jarenlang hebben gehouden, moeten ook wij na drie maanden “Koppen” bekennen. In feite al na één aflevering. Tieleman, vermomd als jongere, in een uitgerafeld zwart T-shirt dat hij in Botswana vanonder het woestijnzand heeft opgedolven, zit tegenover dokter Beaucourt en zegt: “Beaucourt, gij zijt een kerel naar mijn hart. Gij zijt een man van principes, maar ook van de daad. Gij zwicht niet voor druk van bovenaf, maar volgt uw geweten en uw roeping. Gij kijkt niet de andere kant op waar anderen het hoofd afwenden. Gij schuwt geen harde waarheden, maar komt uit voor uw gedacht. Ge komt ook graag op televisie. Kortom: gij zijt een man zoals ik. Ik zie u graag.”

Dat was bij wijze van introductie. Tieleman! Die in Ter Zake elke gast tot stof en as herleidde. Die de chef-staf van de luchtmacht verweet dat hij al duizelig werd in de snek van Bobbejaanland. Enfin, waar het om ging was dat Beaucourt in Turkije een handvol Belgische toeristen met een voedselvergiftiging was gaan onderzoeken, terwijl vijfhonderd kilometer verder een aardbeving vijftienduizend doden had veroorzaakt. Het verband tussen die twee ontging ons volkomen, maar Tieleman scheen te vinden dat je maar niet in een hotel moet zitten eten, als er in de buurt een aardbeving is geweest.

Driehonderdduizend kijkers de eerste week, minder dan de helft de tweede. Nu Zinzen. De dossierkennis van Zinzen! Ziedaar een ander op niets gestoeld cliché, dat uit elke krant en tijdschrift echoot. Dossierkennis, mijn oren. Mensen onderbreken is niet noodzakelijk synoniem van dossierkennis. Prima uitzenddatum ook, zaterdagavond. En wat een mooi decor. In vergelijking met “Zinzen zaagt op zaterdag”, brengt de Bulgaarse staatsomroep flitsende televisie.

Tinzen en Zieleman hebben jaren geteerd op het papegaaien van de televisierecensenten. Dat ze niet meer waren dan zachtgekookte eitjes, halve mietjes, is in Ter Zake pas duidelijk geworden na hun vertrek. Phara de Aguirre! De moordende duik van de adelaar. Storm op de Portugese zuidkust. Een huilende orkaan, beukend tegen de vuurtoren van de Cabo Sao Vicente. Als we spreken van iemand die echt kan interviewen, dan spreken we van Phara.

Dat ondervond vorige week Yves Desmet, hoofdredacteur van De Morgen. Die dacht een nummertje te kunnen komen opvoeren, nadat zijn krant voor de zoveelste keer met een compleet foutieve beschuldiging had uitgepakt. Deze keer tegen minister van Financiën Didier Reynders. Volgens De Morgen had die tweehonderd miljoen in Luxemburg staan, ook al had de minister er vooraf duidelijk op gewezen dat de redacteur zich op vervalste documenten baseerde.

Desmet, die er sinds jaren van droomde om na zo een flater eens de schuldbewuste te mogen spelen op televisie, had een paar metaforen ingeoefend. Boetekleed aangetrokken maar het zit niet lekker, bok zo groot als een olifant geschoten, verantwoordelijkheid nemen, blablabla. Blik op ernstig.

Bij Tieleman en Zinzen had het gepakt, maar Phara de Aguirre keek er met haar arendsblik dwars doorheen. Ze liet Desmet de helft van zijn toneeltje opvoeren, en plantte toen een eerste lans tussen zijn ribben. “U verwijst naar Vande Lanotte en De Clerck, maar u blijft zitten. En uw ondergeschikte, uw adjudant Verduyn, vliegt eruit.”

Dit had Desmet voorbereid: “Ik vergelijk me niet met de twee ministers, maar met de premier van de regering. Die is ook niet opgestapt.”

Zo makkelijk had Phara het niet verwacht. “De premier? Laat me niet lachen, de premier. U bent verantwoordelijk voor wat in uw krant verschijnt. Of is dit artikel buiten uw weten om gepubliceerd?” Vlak erop natuurlijk. Nee, Desmet had in Parijs gezeten (zoiets klinkt altijd interessant), maar was wel op de hoogte gebracht. En hij had zelfs gewaarschuwd dat ze voorzichtig moesten zijn.

“Dat is dan des te erger, zowel voor de journalist als voor u”, concludeerde Phara zonder medelijden. “Wat dacht u van deze stelling: dat die Verduyn ondanks alle alarmbellen toch met zo een beschuldiging uitpakt, komt omdat u als hoofdredacteur al jaren tolereert dat uw redacteurs blind geloof in het eigen gelijk laten primeren op een kritische toets, of gewoon op gezond vestand.”

Daar had Desmet, zo hij het al begreep, niet van terug. Waarna Phara besloot de banderillas erin te steken: “U hebt ook een ex-premier en procureur Dejemeppe vals beticht. En Alain Vanderbiest. En wat X1 betreft, moet u de vernedering ondergaan dat uitgerekend Christian Van Thillo de correcte manier aangeeft waarop u die zaak had moeten aanpakken. Met welk recht noemt u De Morgen eigenlijk een kwaliteitskrant?”

Om Desmet nog te horen moesten we de volumeknop opendraaien. “We kunnen ook klakkeloos afdrukken wat op persconferenties wordt gezegd”, begon hij aan een bijzonder kromme redenering, maar gelukkig voor hem kreeg hij niet de tijd ze af te maken.

“Ik kom even terug op de affaire Brusselmans”, richtte Phara haar degen voor de genadestoot. “U schrijft: Het recht op vrije meningsuiting is vrijwel absoluut, en niet alleen bestemd voor meningen die binnen de algemeen aanvaarde norm liggen. Het is er vooral voor meningen die ons niet welgevallig zijn. Maar dat recht geldt blijkbaar niet voor Bert De Graeve. Zodra die iets zegt dat u niet welgevallig is, spant u een proces in. Zegt het begrip consequentie u iets?”

Van Desmet was nog het topje van zijn kruin te zien. Ook dat verdween uit beeld toen Phara afsloot met: “Is het waar dat u directeur informatie probeert te worden bij VTM?” Vanuit de diepte weerklonk een klaaglijk gekreun.

Is het niet stuitend dat deze troef jaren op de reservenbank heeft moeten zitten, omdat die twee macho’s de baan niet wilden ruimen?

Koen Meulenaere

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content