Als de Olympische Spelen het imago van China in de wereld moesten verbeteren, dreigt er een publicrelationsdebacle.

Het protest tegen de Chinese bezetting van Tibet, naar aanleiding van de Olympische Spelen in Peking in augustus, nam vorige week scherpere vormen aan. Na de martelgang van de olympische vlam door Parijs en Londen werd de korte tocht in de straten van San Francisco bijna in het geniep afgehaspeld. De Chinese overheid is in ieder geval niet van plan om het reisschema van de fakkel te wijzigen of in te korten. Hij zal dus ook zoals gepland India aandoen, waar de dalai lama met meer dan honderdduizend volgelingen in ballingschap verblijft. De passage in Tibet zelf is in juni gepland.

Maar als het de bedoeling was om met de fakkeltocht goodwill te kweken voor de Spelen en voor het organiserende land, dan mag er stilaan gerust van een publicrelationsdebacle worden gesproken. En dat valt in China erg slecht. Er dreigt namelijk een groot gezichtsverlies, en dus wordt de toon opgevoerd. Voorzitter Jacques Rogge van het Internationaal Olympisch Comité nam in Peking het woord ‘crisis’ in de mond en drong er bij de Chinese leiders op aan om hun belofte waar te maken dat de situatie van de mensenrechten in het land zou verbeteren. Hij kreeg prompt te horen dat hij zich niet met politiek dient bezig te houden. Het Europees Parlement in Brussel, dat zich aan een debat over de kwestie waagde, kreeg dezelfde boodschap.

De Franse president Nicolas Sarkozy maakt zijn aanwezigheid op de Spelen intussen afhankelijk van een dialoog met Tibet. De Amerikaanse presidentskandidaten Hillary Clinton en Barack Obama vragen dat George W. Bush uit Peking wegblijft. De Australische premier Kevin Rudd wees de leiders in Peking vorige week in vlekkeloos Chinees op de problemen. Alleen Washington blijft zich tegen elke vorm van boycot verzetten.

De demonstranten zijn ondertussen erg actief, maar ze stellen nog altijd geen overdreven eisen. Ze vragen dat de overheid met de dalai lama zou praten. Die sprak zich zelf al herhaaldelijk tegen een boycot uit. Hij vraag ook allang geen onafhankelijkheid meer voor Tibet. De 72-jarige geestelijke leider is tevreden met meer culturele en religieuze autonomie. Jongere Tibetanen nemen daarmee straks wellicht geen genoegen meer.

De Chinese pers van haar kant maakt nauwelijks melding van de demonstraties in het Westen. Of ze laten alleen mensen aan het woord die er schande van spreken. Op het internet wordt alle berichtgeving over Tibet systematisch gecensureerd. De overheid vreest ondertussen dat er ook tijdens de Spelen zelf wordt gedemonstreerd. Ze zijn bang dat toeschouwers onder hun trui of hemd, bijvoorbeeld, T-shirts zouden dragen met politieke boodschappen. Activisten vrezen daarom voor een bijzonder strenge controle. Ze raden iedereen nu al aan om gewoon oranje te dragen. Na een incident met de IJslandse zangeres Björk begin maart, worden nu ook alle buitenlandse artiesten die in China willen optreden grondig van te voren gescreend.

De Chinees in de straat staat intussen pal achter zijn leiders. Of ze nu goed geïnformeerd zijn of niet: ze vinden hoe dan ook dat het Westen te veel sympathie heeft voor Tibet. Journalisten die ervan worden verdacht dat hun berichtgeving niet evenwichtig is, werden al bedreigd.

© The Economist