De dagen van de Braziliaanse president Rousseff lijken geteld. Binnen enkele weken zal de Senaat waarschijnlijk voor haar afzetting stemmen. Maar wat daarna?

De Braziliaanse president Dilma Rousseff wordt ervan beschuldigd het begrotingstekort op frauduleuze wijze verborgen te hebben, wat tot een steeds luidere roep om haar afzetting heeft geleid. Een dag voordat de Braziliaanse Tweede Kamer daarover kon stemmen, ondernam de regering een laatste poging om de procedure te dwarsbomen. Procureur-generaal José Eduardo Cardozo pleitte voor het Hooggerechtshof dat een stemming niet kon. De commissie die besloten had de zaak in de Tweede Kamer te laten voorkomen had immers rekening gehouden met beschuldigingen van corruptie en die zijn tot nu toe niet bewezen, beweerde Cardozo.

Het Hooggerechtshof besloot die redenering niet te volgen, waarna de Tweede Kamer met een overweldigende meerderheid voor Rousseffs aftreden stemde. Als er over enkele weken ook een meerderheid in de Senaat wordt gevonden, kan het gerecht een proces opstarten. Dat lijkt erg waarschijnlijk, want volgens de kwaliteitskrant Estado de São Paulo zouden minstens 42 van de 81 senatoren voor Rousseffs afzetting stemmen.

Rousseff zag haar steun de laatste maanden steeds verder afbrokkelen. Vorige maand verloor haar regering haar voornaamste coalitiepartner, de centrumpartij PMDB van vicepresident Michel Temer. In een laatste poging om zich aan de macht vast te klampen, bood Rousseff een rist ministerposten aan drie centrumpartijen aan, maar ook hier kreeg ze nul op het rekest.

Als de Senaat beslist om Rousseff af te zetten, neemt huidig vicepresident Temer voor maximum 180 dagen haar taken over. Niet dat het met de populariteit van Temer zoveel beter gesteld is. Volgens opiniepeilingen vindt 58 procent van de Brazilianen dat ook hij afgezet moet worden. Ter vergelijking: bij Rousseff is dat 61 procent.

Hoewel Rousseffs beleid amper tien procent van de Brazilianen kan bekoren, blijft de harde kern van haar Arbeiderspartij (TP) een goed geoliede machine die het Temer behoorlijk moeilijk kan maken. Die harde kern ziet hem als een samenzweerder die op ondemocratische manier de macht wil grijpen. De PT heeft al aangekondigd ’totale oppositie’ te zullen voeren als het proces tegen Rousseff zou doorgaan.

Als Temer het overneemt, staat hij voor een gigantische uitdaging. Zo zou het begrotingstekort dit jaar oplopen tot 10,8 procent. Om dat tekort te beperken zal Temer moeten besparen en de belastingen moeten verhogen. Temer heeft al gezegd dat hij de arbeidsmarkt flexibeler wil maken en al te genereuze pensioenregelingen wil schrappen. Met lokale verkiezingen in oktober lijkt het echter onwaarschijnlijk dat hij daarvoor een meerderheid vindt, zelfs binnen zijn eigen partij.

In een onlangs gelekte geluidsopname spreekt Temer het land toe alsof hij net aan de macht is gekomen. Met veel bravoure oreert hij over economische hervormingen, terwijl hij met geen woord over de corruptie rept. Daardoor wordt er druk gespeculeerd dat Temer van plan is het onderzoek naar corruptie naar de achtergrond te verschuiven, zeker omdat verschillende van zijn partijleden in opspraak zijn gekomen. Daardoor nemen de spanningen in het land alleen maar toe. Zo vonden er afgelopen weekend in verschillende Braziliaanse steden betogingen plaats waarbij duizenden voor- en tegenstanders van Rousseff door de politie uit elkaar gehouden moesten worden.

© The Economist

‘In een gelekte geluidsopname spreekt vicepresident Temer het land toe alsof hij al aan de macht is.’