Napster-gebruikers worden wel eens als misdadigers bestempeld. Maar eigenlijk zijn het nieuwe hippies die in ware flower-powerstijl muziek met elkaar delen. Of toch niet?

Napster telt zo’n 40 miljoen geregistreerde gebruikers. De omstreden website en software is eigenlijk niet meer dan een lijst die gebruikers de mogelijkheid biedt om muziekbestanden van elkaars harde schijf te halen. Het principe is niet tot muziekfiles beperkt, want in feite pionierde Napster het zogenaamde peer to peer-netwerk (P2P). Dat houdt in dat gebruikers de ‘deuren’ van hun computer via internet voor elkaar openzetten. Zo kunnen eenvoudig bestanden zonder tussenkomst van derden worden uitgewisseld. Dat kan muziek zijn, maar ook teksten, foto’s, video, software, zelfs rekenkracht en geheugen. Een P2P-netwerk is niet noodzakelijk in strijd met auteurs- of andere rechten.

Napster wordt onder andere gedagvaard door de vijf grootste platenlabels ter wereld: Warner, Sony, Universal, BMG en EMI. Die zijn verenigd in de Recording Industry Association of America (RIAA). Eerder dit jaar beval de rechter de onmiddellijke sluiting van de website, maar die sluiting werd voor de duur van het hoger beroep opgeschort. Nu wordt er stilaan een beslissing verwacht.

‘Op grond van het klassieke auteursrecht heeft de auteur het exclusieve recht tot openbaarmaking en verveelvoudiging’, zegt Christine De Keersmaeker, advocate aan de Brusselse balie. ‘Het juridische probleem is dat Napster zelf niets openbaar maakt of verveelvoudigt. In de Amerikaanse procedure gaat het vooral om de vraag of Napster toch niet onrechtmatig handelt door auteursrechtinbreuk door derden mogelijk te maken. De Amerikaanse rechter zal dus eerst moeten uitmaken of die derden zich aan auteursrechtinbreuken schuldig maken.’

HUISELIJKE KRING

Christine De Keersmaeker gelooft dat de gebruikers wel degelijk een inbreuk op het auteursrecht plegen. ‘Het downloaden van MP3-bestanden lijkt op zich toegelaten omdat een gebruiker zowel in de VS als in Europa het recht heeft om voor zichzelf of binnen familiale kring een kopie te maken. Het uploaden van muziekfiles is volgens mij een inbreuk op het exclusieve recht van de auteur om zijn muziekwerken openbaar te maken: daarmee komt ook het downloaden in een heel ander licht te staan. In geval van verspreiding via internet, gevolgd door het maken van kopies, kan men nog moeilijk over kopiëren in huiselijke kring spreken.

In de Verenigde Staten probeert Napster de zaak te winnen door een beroep te doen op het algemeen auteursrechtelijke beginsel van rechtmatig gebruik, zoals Sony dat aan het begin van de jaren tachtig in de Amerikaanse Betamax-zaak deed. Ook met een videorecorder kunnen auteursrechtelijk beschermde werken worden gekopieerd. Als je met een technologie alleen maar illegale dingen kunt doen, zal ze verboden worden. Kan men daar echter ook in niet te verwaarlozen mate legale dingen mee doen, zoals het opnemen van televisieprogramma’s om die op een later tijdstip in huiselijke kring te bekijken, kan zij toegelaten zijn.’

Eind oktober passeerde BMG, de op twee na grootste platenmaatschappij ter wereld en onderdeel van het Duitse mediaconcern Bertelsmann, haar mede-aanklagers door tijdens het proces een overeeenkomst met Napster te sluiten. BMG laat de klacht tegen Napster vallen als het bedrijf zich omvormt tot een op lidmaatschap gebaseerd distributiesysteem dat betaling van auteursrechten garandeert. Dat Napster zijn huidige vorm niet zal behouden, was al langer duidelijk. Maar nu zal het in ieder geval blijven bestaan, zelfs als het ‘verboden’ wordt. BMG heeft al gezegd dat het in dat geval het bedrijf weer zal opstarten in overeenkomst met de wet.

Wil Napster echter dezelfde mogelijkheden bieden als vandaag, moet het ook de steun krijgen van alle andere grote labels.

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content