Longkanker en de ziekte van Alzheimer worden aangepakt, met wisselend succes.

door dirk draulans

Van de ene ziekte moeten de grondslagen nog worden blootgelegd, tegen de andere worden almaar efficiëntere bestrijdingsmiddelen op punt gesteld.

De ziekte van Alzheimeris zo’n aandoening die haar geheimen maar mondjesmaat prijsgeeft, zoals trouwens alles wat met de hersenen te maken heeft. Het slakkengangetje van de strijd maakt onderzoekers en beleidsvoerders zenuwachtig, want de ziekte rukt op in onze vergrijzende maatschappij. Nu al zijn er in ons land naar schatting 85.000 alzheimerpatiënten, en er komen er elk jaar 20.000 bij. Zelfs de link tussen verouderen en het opduiken van de symptomen is nog altijd niet duidelijk.

Sébastien Hébert en zijn collega’s van de Leuvense tak aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie ontrafelen in de Proceedings of the National Academy of Sciences wel een moleculaire link tussen de ziekte en het ontstaan van de typische plaques in de hersenen van alzheimerpatiënten. De plaques zijn abnormale ophopingen van eiwitfragmenten.

Er zou een verband zijn tussen de plaques en een toename van het eiwit beta-secretasein de hersenen. Dat blijkt uit onderzoek van de microRNA’s die aan de productie van het eiwit voorafgaan: kleine moleculaire boodschappers die een tussenstation zijn in het overschrijven van de genetische code in bruikbare eiwitten, en die een regulerende functie kunnen hebben.

Het is dus niet uitgesloten dat ze op termijn zouden kunnen fungeren als middel in de strijd tegen alzheimer.

De strijd tegen longkanker staat al verder, hoewel artsen er tijdig bij moeten zijn, want als een tumor te agressief is geworden kan hij niet meer chirurgisch verwijderd worden. Na chirurgie blijft behandeling nodig, om de kans op hervallen te beperken. Chemotherapie is in vele gevallen efficiënt, maar heeft nogal wat bijwerkingen (zoals haarverlies). De ploeg rond pneumoloog Johan Vansteenkiste van de Universitaire Ziekenhuizen Leuven werkt, volgens de Journal of Clinical Oncology, aan een soort vaccinatie op basis van een antigen, die vergelijkbare resultaten geeft, maar zonder de gevreesde neveneffecten.

De nieuwe aanpak bestaat uit het inspuiten van het antigen om de afweer van een patiënt zo te stimuleren dat hij nieuwe kankercellen met verse moed aanvalt. Het succes in vergelijking met de chemo schuilt in het gegeven dat de antigenen alleen de kankercellen treffen, terwijl chemotherapie meer weefsel raakt dan alleen het geviseerde.