De verkiezingen in Libanon worden een krachtmeting tussen Hezbollah en enkele prowesterse kandidaten met een merkwaardig parallelle pedigree. Allemaal komen ze uit een politieke familie. En allemaal zagen ze hun familie vermoord worden. Een verslag uit Beiroet.
‘Het spijt haar ontzettend, maar mevrouw Tueni moet helaas afzeggen. Ze moet naar een begrafenis’, zegt de assistente van Nayla Tueni aan de telefoon. Het is al de tweede keer dat de afspraak op de valreep wordt afgeblazen. ‘U begrijpt het vast, het is verkiezingstijd, en hoe konden we nu weten dat er vandaag dríé mensen begraven zouden worden?’
Niets zo vruchtbaar als een begrafenis voor Libanese politici om dichter bij hun kiezers te komen, of het zou een trouwfeest moeten zijn. ‘Libanon is een dorp. Mensen verwachten dat je bij hen in de buurtbent’, zegt Nayla Tueni wanneer we elkaar een paar dagen later alsnog ontmoeten. Tueni is met haar 26 jaar de jongste kandidaat bij de parlementsverkiezingen, die ook in Libanon op 7 juni plaatsvinden. Circa 4 miljoen Libanezen zullen dan stemmen op een van de twee rivaliserende kampen, die er fundamenteel andere ideeën over de koers van dit kleine land aan de Middellandse Zee op na houden. Het ene kamp is de huidige prowesterse, door Saad Hariri geleide coalitie. Ze wordt gesteund door het Westen en Saudi-Arabië. Het andere kamp is de radicale islamitische groepering Hezbollah, gesteund door Iran en Syrië.
In Libanon hebben enkele prominente families het al generatieslang voor het zeggen. Nayla Tueni’s grootvader Ghassan is een van Libanons meest ervaren politici en nam in 2005 op 76-jarige leeftijd de zetel van zijn vermoorde zoon over. Haar andere grootvader is de voormalige minister Michel Murr, wiens zoon Elias nu minister van Defensie is. Marwan Hamade, een oom, is dan weer parlementslid en voormalig minister. De jonge Tueni is in deze verrassende positie terechtgekomen door de moord op haar vader Gebran, eind 2005. Het charismatische parlementslid en hoofdredacteur van de vooraanstaande krant An-Nahar was uitgesproken anti-Syrisch. Op zijn 48e werd hij in zijn auto opgeblazen. ‘Voor zijn dood had ik er nooit aan gedacht om in de politiek te gaan. Nu voel ik dat ik de dromen van mijn vader moet zien waar te maken’, zegt ze.
Het kantoor van haar vader, en nu dus van haar, kijkt uit op het beroemde Plein van de Martelaren, waar begin 2005 de Cederrevolutie plaatsvond in de nasleep van de moord op premier Rafik Hariri. Maandenlang gingen Libanezen toen de straat op om de terugtrekking van de Syrische troepen uit Libanon te eisen en komaf te maken met de Syrische invloed in de nationale politiek.
Bij die demonstraties waren ook de neven Samy en Nadim Gemayel van de partij. De Syrische overheersing van Libanon was hun prominente christelijke familie al jaren een doorn in het oog. ‘Nog altijd is Libanon niet vrij en onafhankelijk. Syrië wil terugkomen en zich weer mengen in de Libanese politiek’, zegt Nadim in zijn kantoor in Oost- Beiroet. Dit is de plek waar zijn vader, Bashir Gemayel, 21 dagen nadat hij als president werd gekozen, in 1982 werd vermoord. Zijn dood was de onmiddellijke aanleiding voor het bloedbad in de Palestijns-Libanese vluchtelingenkampen Sabra en Shatila in West-Beiroet. Nadim was toen amper vier maanden oud. Op zijn 27e is het zijn beurt om aan de verkiezingen deel te nemen. De gelijkenis met zijn vader is opvallend. In zijn speeches gebruikt hij diens slogans en de foto op zijn campagneposters liegt er niet om.
Nadat zijn oudere broer en minister van Industrie Pierre Gemayel in 2006 werd vermoord, besloot ook Samy mee te doen aan deze verkiezingen. Zijn vader, voormalig president Amin Gemayel, doet daarom deze keer niet mee. De Gemayels worden vaak de Kennedy’s van Libanon genoemd. ‘Ik heb inmiddels vijf familieleden verloren in de strijd voor een vrij, soeverein en democratisch Libanon’, zegt de 28-jarige Samy. Zijn kantoor in Beiroet is goed beveiligd. Net als de andere jonge politici beweegt hij zich door de stad in kogelvrije auto’s en met gewapende bodyguards. Politicus is hier een risicoberoep.
Politicusfabrieken
Het idee dat de door Hezbollah geleide oppositie een meerderheid in het parlement zou kunnen behalen, beangstigt de Gemayels en hun bondgenoten. ‘Wij zien Zwitserland als ons voorbeeld, zij zien Gaza als hun voorbeeld. Dát is de keuze waar de Libanezen voor staan’, zegt Samy. ‘Het probleem van Libanon is dat we te maken hebben met een dictatoriale groep die onze normen en waarden niet deelt. Om met een terroristische partij door één deur te moeten, is niet makkelijk’, zegt Nadim.
Nadim en Samy Gemayel en Nayla Tueni hebben hetzelfde doel voor ogen. Alle drie benadrukken ze het belang van de onafhankelijkheid, soevereiniteit en vrijheid van hun land. Ze willen dat de sjiitische Hezbollah ontwapent en beschouwen het Libanese leger als de enige gelegitimeerde gewapende macht. De invloed van Syrië en Iran willen ze zoveel mogelijk indammen, en ze kijken naar het Westen voor inspiratie.
De jongen kandidaten zeggen druk op zoek te zijn naar hun eigen geluid en hun eigen gezicht. Dat is niet makkelijk als je constant vergeleken wordt met je vader. ‘Dat kun je hen niet verwijten’, zegt Paul Salem, directeur van het Carnegie Middle East Centre in Beiroet. ‘Politiek in Libanon is simpelweg gereserveerd voor bepaalde families die politici produceren. Als de vader dood is, volgt de zoon hem op en als er geen zoon is dan is het de echtgenote. Nayla, Nadim en Samy zijn verfrissend. Ze vertegenwoordigen de ideeën van jonge Libanezen. Natuurlijk, niemand zit hier te wachten op een heel parlement vol 25-jarigen. Maar het is ook weer niet zo dat de andere kandidaten zo geweldig zijn. Ze zullen niet uit de toon vallen.’
Dat Nayla een vrouw is, is zonder meer baanbrekend. In de Libanese politiek is er een groot gebrek aan vrouwelijke politici. Vergeleken met de rest van de regio is Libanon een liberaal land waar vrouwen op allerlei gebieden heel actief zijn, maar in het parlement zit amper een handvol vrouwen. ‘Het is niet makkelijk om de jongste kandidaat te zijn, en dan ook nog een vrouw. Daar wil ik aan werken. Vrouwen moeten opstaan en duidelijk laten merken: of jullie het nou leuk vinden of niet, hier ben ik!’ zegt Tueni.
Ze loopt door het prachtige kantoor. Haar vaders foto hangt overal. Het is duidelijk dat hij hier ontzettend gemist wordt. Plots klinkt het geluid van overvliegende helikopters en wordt het verkeer in de binnenstad compleet stilgelegd. Een konvooi zwarte jeeps rijdt over de boulevard langs de zee. ‘Daar heb je (de Amerikaanse vicepresident) Joe Biden’, zegt ze. Voor het eerst in bijna dertig jaar komt er op 22 mei een Amerikaan van dat kaliber in Libanon op bezoek. Hij komt om de Libanezen succes te wensen met de verkiezingen en roept ze op om ‘de mensen die de vrede in de weg staan geen kans te geven’. Tueni zucht: ‘Het is maar de vraag of zijn timing wel zo slim is’, zegt ze. ‘We zullen zien. Nu is het hier veilig, want iedereen denkt dat hij zal winnen. Er is een status-quo. Na de verkiezingen kan het weer onrustig worden, wanneer duidelijk is wie in het stof moest bijten.’
DOOR DAISY MOHR
