Op een gezamenlijke website hebben 47 erkende ngo’s tonnen informatie aangesleept om hun werking te ontsluiten voor de buitenwereld.
Op initiatief van 11.11.11 hebben de Vlaamse derdewereldorganisaties een nieuwe stap gezet in de zoektocht naar meer transparantie. De algemene informatie over alle ngo’s die zich toeleggen op ontwikkelingssamenwerking was vroeger al terug te vinden op de website van de koepel Coprogram. Maar met www.ngo-openboek.be opent zich een enorme schat aan informatie voor zowel geïnteresseerde donoren, mensen uit de sector als buitenstaanders die niet vertrouwd zijn met de Belgische ngo’s. Alle 47 Nederlandstalige en door de overheid erkende organisaties tekenden present. Vandaar dat de website vijf maanden later wordt opgestart dan aanvankelijk gepland was.
11.11.11 was al jaren een van de pleitbezorgers om de werking van de ngo’s transparanter te maken. ‘We werken voor een deel met donaties van particulieren, maar de rest van ons budget bestaat uit publieke middelen’, zegt directeur Bogdan Vandenberghe. ‘Het is dus niet meer dan logisch dat wij tonen wat er met het geld gebeurt.’ De ngo’s zijn ook altijd zelf vragende partij voor meer transparantie vanwege de overheid. ‘Dan moeten we zelf ook het goede voorbeeld geven.’
Maar ook van buitenaf kwamen er verschillende signalen dat de derdewereldorganisaties maar beter open kaart kunnen spelen. Niet alleen om het telkens weerkerende excuus te omzeilen dat het merendeel van de middelen ‘nooit ter plekke raakt’. Een enquête van het Leuvense onderzoekscentrum HIVA bracht aan het licht dat veel burgers wel een grote sympathie hebben voor de ngo’s, maar dat ze daarbij hoofdzakelijk denken aan het caritatieve aspect. ‘Veel ngo’s houden zich daar echter niet mee bezig’, zegt Vandenberghe. ‘Blijkbaar zijn er weinig mensen die vertrouwd zijn met eerlijke handel, microkredieten en educatieve projecten. De kloof tussen de beeldvorming erover en de werkelijke doelstellingen van de ngo’s is aanzienlijk.’
Met Open Boek moet daar verandering in komen. Er is veel energie gestoken in eenvoudige teksten, met telkens een verklaring voor de woorden die heel gebruikelijk zijn binnen de sector maar daarbuiten niet meteen een belletje doen rinkelen. De manieren om informatie op te vragen zijn talrijk. De internetgebruikers kunnen vertrekken van de ngo’s zelf, maar ook van de doelgroepen die de organisaties willen bereiken of van de landen en regio’s waar Belgische ngo’s aanwezig zijn. Van elke ngo is terug te vinden hoeveel mensen op het hoofdkantoor in België werken, hoeveel eigen medewerkers en hoeveel lokale mensen ze in het Zuiden op de loonrol hebben staan.
Wie wil weten hoe efficiënt de Belgische ngo’s nu werkelijk zijn op het terrein, krijgt jammer genoeg ook bij Open Boek geen antwoord. Evaluaties van projecten, controles vanwege het Directoraat-Generaal voor Ontwikkelingssamenwerking (DGOS) of rapporten die de actieplannen van de ngo’s doornemen zijn nog steeds niet raadpleegbaar. ‘Elke ngo is vrij om zijn evaluaties van de eigen projecten op hun website te zetten’, zegt Vandenberghe. ‘Ik vrees alleen dat het om zo’n grote berg papier gaat dat niemand zich daar wil doorheen worstelen.’
Hannes Cattebeke
