Toen de overheid besliste fors bij te dragen in de kosten van de emissierechten voor ArcelorMittal verbond ze daaraan voorwaarden. Die lijken nu geschonden.

Nauwelijks een jaar geleden kondigde ArcelorMittal aan dat het zo goed ging met het staal, dat het in Luik méér hoogovens wilde openhouden dan waarvoor het bedrijf CO2-uitstootrechten had. Om meneer Lakshmi Mittal vooral niet voor het hoofd te stoten, kropen diverse Belgische overheden door het stof om de nodige extra rechten voor hem uit eigen zak te betalen. In ruil moest hij garanderen dat de werkgelegenheid op peil zou blijven.

Maar intussen is alles veranderd. De auto-industrie is ingestort en de vraag naar staal is bijna onbestaande. ArcelorMittal schroeft overal de productie terug. In Luik worden de hoogovens helemaal stilgelegd, pas voor de tweede keer in de geschiedenis van de staalindustrie dat zoiets daar gebeurt. Tijdelijk, zo heet het nadrukkelijk bij ArcelorMittal. Maar de arbeiders tonen zich allerminst overtuigd dat het om een tijdelijke maatregel gaat. En gelijk hebben ze. De Luikse staalfabrieken beschikken niet over de nodige troeven (zoals de Sidmarfabrieken in Gent die bijvoorbeeld wel hebben) en bovendien zijn ze hopeloos verouderd.

Op diverse plaatsen in de wereld heeft de druk op energie-intensieve industrieën om minder CO2 uit te stoten, geleid tot investeringen in moderniseringen. Immers, wie niet investeerde (en dus veel bleef uitstoten), moest daarvoor de nodige rechten aankopen. Wie wel investeerde, hoefde die aankopen niet te doen of kon de rechten die bij de start van het emissierechtensysteem waren uitgedeeld, op de markt verkopen. Maar in Luik kreeg Lakshmi Mittal het dus gedaan om de overheid te laten betalen voor het grootste deel van de nodige rechten. Hij dreigde er gewoon mee zijn productie naar elders te verhuizen en het Waals Gewest plooide meteen. Net dat gulle cadeau geeft de Luikse fabrieken de minste kansen van allemaal om in aanmerking te komen voor een herstart na de crisis.

En de voorwaarde om de werkgelegenheid in Luik op peil te houden? In antwoord op een hele reeks parlementaire vragen van Groenparlementslid Tinne Van der Straeten preciseerde energie- minister Paul Magnette begin deze maand nog dat er op die voorwaarde tot 2012 geen uitzonderingen toegelaten werden. Pas na 2012 zou een daling van de vraag naar staal ingeroepen kunnen worden als excuus om minder mensen aan het werk te houden. Magnette moest toegeven dat het aangekondigde ontslag van 1700 Luikse métallo’s hem een schending lijkt van de overeengekomen voorwaarden.

In tegenstelling tot de rechten voor vestigingen als die in Gent – die vervat zijn in het oorspronkelijke allocatieplan 2008-2012 en niet meer herroepen kunnen worden – komen de later geregelde rechten voor Luik uit de zogenaamde Belgische ‘reserve’. Die kunnen wel ingetrokken worden. Hoewel het volgens Magnette aan het Waals Gewest is om ter zake initiatief te nemen. Tinne Van der Straeten is er ondertussen van overtuigd dat het gewest dat helemaal niet van plan is.

Bij ArcelorMittal konden we alleen (nog eens) vernemen dat de productieverminderingen slechts van tijdelijke aard zijn.

Luc Baltussen