Nu de SAirGroup tegen een torenhoog verlies aankijkt, is de toekomst van Sabena onzekerder dan ooit tevoren.
Wat hadden de Zwitsers eigenlijk gedacht? Dat ze in hun eentje net zo machtig en rijk konden worden als de echte grote jongens in het luchtverkeer, zoals British Airways of Lufthansa? Hoe dan ook, het inzicht dat het Zwitserse luchtvaartconcern SAirGroup op het verkeerde spoor is aanbeland, is laat gedaagd, zowel bij de leiding van het bedrijf als bij – het moet gezegd – de commentatoren die vandaag zoveel te schimpen hebben.
De uitkomst is in alle geval dat de groep rond de luchtvaartmaatschappij Swissair – die tegenwoordig een 130 miljoen frank (3,2 miljoen euro) per dag verlies lijdt – in de ‘zeer, zeer rode cijfers’ is aanbeland, aldus een analist in de Zwitserse krant Le Temps. Hóé rood, zal pas over goed twee weken blijken, wanneer SAir zijn resultaten bekendmaakt. Nu al wordt vermoed dat het verlies van vorig jaar tot een 65 miljard frank (1,6 miljard euro) kan oplopen. Alleen een boekhoudkundige ingreep – de overheveling van 20 miljard frank (500 miljoen euro) pensioengelden – zo berichtte de SonntagsZeitung dan weer, verhinderde dat de SAir-leiding prompt de boeken bij de rechter mocht gaan deponeren.
Daarmee lijkt wel een definitief eind te komen aan de ambitieuze expansieplannen die de SAirGroup met Qualiflyer koesterde. In dit samenwerkingsverband rond Swissair wou de groep via kapitaalparticipaties een reeks kleinere luchtvaartmaatschappijen bijeenbrengen. Kroonstuk daarvan werd het Belgische Sabena – immer verlieslatend, maar wel home carrier in Brussel, het hart van de Europese Unie. En daar was het Swissair om te doen: toegang tot de Europese Economische Ruimte, waarvan het was buitengesloten eens de Zwitsers per referendum hadden duidelijk gemaakt dat ze het EU-lidmaatschap niet op hoge prijs stelden.
Nadat SAir in 1995 via een aandelenruil 49 procent van de Sabena-aandelen verwierf, sloot het vorig jaar een akkoord met de andere aandeelhouder, de Belgische staat, om dat aandeel op korte termijn zelfs tot 85 procent op te trekken. Maar SAir kwam in financiële ademnood, want niet alleen deed Swissair zelf het niet goed, het kreeg voorts nog de verliezen bij te passen van, behalve Sabena, onder meer het Duitse LTU en het Franse trio AOM, Air Liberté en Air Littoral, waarvan het telkens voor 49 procent eigenaar is.
EEN CASCADE VAN SLECHT NIEUWS
Sabena kreeg begin dit jaar het Blue Sky-plan opgelegd, dat onder meer een aanzienlijke inkrimping van het bedrijf en een forse inlevering door het personeel omvat. Alleen onder die voorwaarden wou SAir nog vers geld in Sabena stoppen, 6 miljard frank (150 miljoen euro), naast 4 miljard (100 miljoen euro) van de Belgische staat. Dat geld zou inmiddels ook gestort zijn, hoewel Sabena daarmee nog lang niet is ‘gered’. Het bedrijf kreeg ermee enige ademruimte tot hooguit eind volgend jaar. Als de SAirGroup tenminste zijn belofte houdt om nog voor 6 miljard cash extra te zullen zorgen.
Vooral werd nooit duidelijk welke intenties ‘Zürich’ – waar SAir is gevestigd – ten aanzien van Sabena koestert. Met name Moritz Suter, de nieuwe baas van SAirlines, de luchtvaartpoot van de SAirGroup, liet er nooit enige twijfel over bestaan dat hij Sabena liever kwijt dan rijk was. Hij verheelde nooit dat hij zich het liefst concentreerde op de expansie van Swissair zelf en haar twee Zwitserse dochterbedrijven, het in regionale vluchten gespecialiseerde Crossair (dat door Suter zelf in 1975 is opgericht) en de chartermaatschappij Balair.
Vorige week donderdag volgde een eerste coup de théâtre, toen Suter na amper zes weken leiderschap bij SAirlines geheel onverwacht zijn ontslag indiende. Het bericht werd in Brussel niet met grote droefenis ontvangen. Het was duidelijk dat Suter opstapte wegens een meningsverschil met de raad van bestuur. Dat kon alleen betekenen dat die kennelijk wél aan de (inmiddels niettemin al afgeslankte) Qualiflyer-strategie vasthield. Maar de opluchting was van korte duur.
Het vertrek van Suter – overigens het zoveelste ontslag bij het SAir-topmanagement de voorbije maanden – bracht een cascade van slecht nieuws op gang. Vrijdag kondigden negen van de tien bestuurders hun ontslag aan; alleen Mario Corti, financieel directeur bij voedingsgigant Nestlé, blijft er nog op post. De speculaties omtrent het te verwachten verlies liepen op een failissementscenario uit, verontruste aandeelhouders richtten een belangenvereniging op, de beurs begon een onderzoek, al dan niet vermeende onregelmatigheden doken op: bij de overname van LTU zou de boekhouding niet grondig zijn onderzocht, de medeaandeelhouders in AOM en Air Liberté zouden over putopties beschikken waarmee ze zeer voordelig uit de maatschappij kunnen stappen, de geldschieters zou essentiële informatie zijn onthouden et cetera.
Bij de opening van de beurs vorige maandag zakte het al lang onder druk staande SAir-aandeel nog eens met 14 procent. Geen goed nieuws voor de Belgische staat, die voor goed 2 procent mede-eigenaar van de groep is. Maar het hele weekend bracht vooral slecht nieuws voor Sabena. Want als SAir er inderdaad zo beroerd aan toe is, zullen de Zwitserse bedrijven van de groep bij een sanering zonder enige twijfel de eerste prioriteit krijgen.
Marc Reynebeau
