1 De hetze over de Mohammed-cartoons blijft maar duren, en lijkt door geen enkele officiële verontschuldiging te kunnen worden getemperd. Waarnemers gaan er steeds meer van uit dat de antiwesterse protesten georchestreerd worden.

MIET SMET: Een in wezen bijzonder banale zaak is uitgegroeid tot een internationale confrontatie tussen de hele islamwereld en Europa. Kenners vermoeden dat extremistische groeperingen, zoals de Moslimbroederschap of de Grijze Wolven, de lokale bevolking in moslimlanden hebben opgejut. Die organisaties, die de wereldwijde jihad propageren, willen in de eerste plaats de gematigde moslims uit het Westen tot hun zaak bekeren. De Moslimbroederschap hoopt natuurlijk dat deze zaak escaleert tot iets nog veel grimmigers.

Het komt de extremisten goed uit dat sommige landen in het Midden-Oosten maar wat blij zijn dat de cartoonrel de aandacht van hun eigen problemen komt afleiden. Ik denk aan Iran met zijn kernproblematiek, Palestina met Hamas, en Syrië en Libanon en Saudi-Arabië met hun extremisten. Ik zeg niet dat die landen het gewelddadige protest steunen, maar ze doen toch ook weinig om het te temperen. Europa pakt dit incident heel volwassen aan. Het blijft hameren op respect voor de islam én blijft rotsvast achter de vrije meningsuiting staan. Dat zijn belangrijke signalen.

2 Enkel de voormalige Antwerpse stadssecretaris en twee van zijn medewerkers moeten naar de rechtbank voor hun rol in de Visa-affaire. Het zogeheten schandaal, dat drie jaar geleden nog politiek Antwerpen op zijn kop zette, lijkt af te lopen met een sisser.

SMET: Ik begrijp niet waarom dit zo lang heeft moeten duren. In eerste aanleg oordeelde de rechter al dat er onvoldoende bewijzen waren tegen de geschorste politiekorpschef Luc Lamine en de zijnen. Waarom heeft men dan niet geseponeerd, zoals voor de schepenen? Heeft het Openbaar Ministerie zich willen indekken door de zaak nogmaals aan de rechter te geven? Of achtte iemand het niet opportuun om de zaak van Lamine vlak na die van de schepenen te behandelen? Lamine heeft drie jaar in onzekerheid geleefd voor een affaire waarvan vanaf het begin duidelijk was dat er weinig aan de hand was. Dat is te lang, zelfs met de beroepsprocedure erbij.

De media zijn in de Visa-affaire veel te hard van stapel gelopen, dat is duidelijk. Ik begrijp dat de pers zelfs bij vermoedens de plicht heeft om te berichten. Maar men mag ook niet vergeten dat louter het feit dat die vermoedens in de pers besproken worden, al een soort straf op zich is. Heel het Antwerpse schepencollege is toen te kijk gezet in de media en vervolgens de laan uit gestuurd. Zijn daar toen politieke afrekeningen gemaakt? De vraag stellen is ze beantwoorden natuurlijk. Laten we trouwens ook de doortrapte rol die Filip Dewinter (VB) in deze zaak gespeeld heeft niet vergeten.

3 De Amerikanen gaan voor het eerst sinds de jaren zeventig weer kerncentrales bouwen. President Bush wil de Amerikaanse afhankelijkheid van olie uit het Midden-Oosten met 75 procent verminderen tegen 2025.

SMET: Dat moet zeker niet geïnterpreteerd worden als een plotse bekering tot duurzame energie, anders zou Bush wel het Kyoto-protocol onderschrijven. Zijn motieven zijn geheel van geopolitieke aard: de Golfstaten houden de vinger aan de oliekraan en hebben daardoor meer macht dan de Verenigde Staten lief is. De Amerikanen zijn enorme olieverbruikers, en hun eigen voorraden slinken. Bush móét de afhankelijkheid van olie afbouwen, hij heeft gewoon geen andere keus. Er zijn ook interne politieke redenen om over te schakelen op kernenergie. Sommige Amerikaanse staten leveren nu al grotere inspanningen voor herbruikbare energie dan de federale overheid. Bush moet de publieke opinie laten zien dat hij ook voor dit probleem een antwoord heeft.

Bij ons in België zouden alle kerncentrales in 2025 dicht moeten zijn, maar we hebben nog steeds geen behoorlijk alternatief. België scoort slecht wat betreft duurzame energie. Daar valt nog aan te werken, maar een spectaculaire verbetering moeten we in de nabije toekomst toch niet verwachten. We blijven aangewezen op de klassieke energiebronnen, en kernenergie moet ook in de toekomst een optie blijven.

4 Het tijdschrift Samenleving en Politiek publiceert een onderzoek waaruit blijkt dat 30 à 40 procent van de Vlaams Belangstemmers niet komt opdagen bij lokale verkiezingen áls de stemplicht zou worden afgeschaft. Bij de andere partijen is die uitval veel kleiner.

SMET: Wereldwijd houden alleen Griekenland, Luxemburg en België vast aan de stemplicht. Een argument dat erg vaak aangehaald wordt, is dat uit politieke marktonderzoeken blijkt dat vooral vrouwen, ouderen en lager opgeleiden niet meer zouden komen stemmen als de verplichting wordt afgeschaft. Daardoor zouden de politici met deze bevolkingsgroepen geen rekening meer houden. Toch stel ik vast dat bijvoorbeeld in Scandinavië, waar geen stemplicht bestaat, er zeker niet minder rekening gehouden wordt met de belangen van de vrouw dan in België.

De echte reden dat het stemrécht er niet doorkomt, is volgens mij de koudwatervrees bij de politieke partijen. Er zijn al verschillende studies geweest over de afschaffing van de stemplicht, maar de resultaten spreken elkaar tegen. De partijen weten niet waar ze zouden uitkomen, en daarom beginnen ze er niet aan.

De verzelfstandiging van de mensen is volgens mij ver genoeg gevorderd opdat ze zelf de keuze kunnen maken of het zinvol is om te gaan stemmen of niet. Zelf zou ik openstaan voor stemrecht, maar tegelijk klim ik er ook de barricaden niet voor op.

5 In ons land blijven bijna 60.000 zelfstandigen aan de slag na de pensioengerechtigde leeftijd van 65. De zelfstandigen hebben een te klein pensioen en moeten langer werken om hun opvolgers op te leiden, luidt de verklaring van Unizo.

SMET: De pensioenen voor de zelfstandigen moeten omhoog. Het probleem is, zoals steeds: wie gaat dat betalen? Er woedt momenteel een discussie of men de zelfstandigen mag verplichten om te storten op een eigen pensioenrekening. Maar niet iedere zelfstandige zit daarop te wachten en velen van hen zijn sowieso allergisch voor verplichtingen. Dat neemt niet weg dat we de zelfstandige misschien wat tegen zichzelf moeten beschermen.

Voor vrij veel zelfstandigen is de verkoop van hun zaak de facto hun pensioen, zeker bij vrije beroepen zoals notarissen en apothekers. Men vindt inderdaad moeilijk jonge overnemers. De jeugd is immers opgegroeid met de grote winkelketens, en kent het leven van de kleine zelfstandige niet zo goed meer. Een zelfstandige moet volgens mij ook veel meer kennen en kunnen dan vroeger, het is voor jongeren niet vanzelfsprekend om dat vanaf nul op te bouwen.

Zelfstandigen gaan niet alleen later met pensioen, vaak combineren ze hun pensioenuitkering ook met toegelaten arbeid. Dat wordt ook fiscaal gestimuleerd: de bijdragen op het sociaal statuut worden kleiner. Het ironische is dat sommigen hierdoor meer overhouden dan ze ooit aan- gegeven hebben.

6 Een zeven maanden zwangere vrouw liet zich zondag vrijwillig in het Big Brother-huis opsluiten. De kans bestaat dat de Vlaamse kijker de bevalling live op de buis zal kunnen volgen.

SMET: Ik ben geen fan van reality-televisie, en zeker niet van Big Brother. Het idee dat we moeten kunnen kijken in het leven van anderen, stuit mij nog altijd tegen de borst. Het automatische gevolg is immers dat de grenzen steeds maar worden verlegd, en men de kandidaten pusht om steeds maar meer van hun intimiteit bloot te geven. Ik zie de mensen die aan dit soort shows meedoen echt als slachtoffers. Zij worden gebruikt door programmamakers die het grote geld scheppen door de massa te laten spioneren in het gevoelsleven van hun medemensen.Misschien is de deelname aan Big Brother voor sommigen van die kandidaten hét moment de gloire in hun leven. Maar naderhand moeten ook zij toch weer terugvallen op hun normale omgeving, waarvan je vaak merkt dat ze zich er niet zo fantastisch in hun vel voelen. De weerslag in de anonimiteit zou wel eens heel pijnlijk kunnen zijn.

De deelname van die zwangere vrouw is op zich niets bijzonders; er komen regelmatig bevallingen op televisie. Maar in dit programma ontbreekt natuurlijk de pseudo-wetenschappelijke of educatieve inslag. Loeren naar dit intieme moment is het enige doel. Tja. Voyeurisme is des mensen, maar dat wil niet zeggen dat we het moeten promoten, of dat we bij dit soort programma’s geen ernstige kanttekeningen mogen plaatsen.

Jef van Baelen